Sabina Małek - Galicka
Doradca metodyczny kształcenia specjalnego
Pedagogika zabawy, czyli Ludoterapia.
Zabawa w życiu codziennym dla dzieci ma bardzo duże znaczenie, z racji swobodnych działań dziecięcych wykazuje także duże właściwości terapeutyczne. Uważana jest za język dzieci, w którym zabawki i gry służą za słowa. Terapia poprzez zabawą nie tylko wspiera optymalny wzrost i rozwój dzieci, ale także wpływa na zapobieganie problemom emocjonalnym, psychospołecznym i związanym z zachowaniem lub te problemy łagodzi.
Ludoterapia - nauka poprzez zabawę
Terapia zabawą, zwana inaczej ludoterapią stanowi formę terapii zajęciowej dla dzieci. Jest także wykorzystywana w pracy z dorosłymi, np. niepełnosprawnymi (fizycznie lub umysłowo), seniorami, osobami nieradzącymi sobie w kontaktach społecznych. Zajęcia z ludoterapii opierają się głównie na grach i zabawach.
Na czym polega terapia przez zabawę w ludoterapii?
Ludoterapia najczęściej służy pracy terapeutycznej z najmłodszymi pacjentami. Wykorzystywana w psychoterapii zabawa w praktyce nie różni się od form aktywności, którym dzieci oddają się spontanicznie. Dane zajęcia polegają na zabawach różnorodnymi, ulubionymi zabawkami, jak: lalki, klocki, rysowanie, gry planszowe, swobodne i spontaniczne zabawy na placu zabaw, czy w piaskownicy.
W placówkach zajęcia dla dzieci prowadzone są przeważnie w przystosowanych do tego celu salach, które wyposażone są w najróżniejsze zabawki i sprzęty. Dzieci mogą korzystać z nich w dowolny sposób, choć pod kontrolą terapeuty - nauczyciela. Rolą osoby dorosłej jest głównie obserwacja bawiących się dzieci, przyglądanie się emocjom wyrażanym poprzez zabawę i metaforycznego znaczenia ich zachowań. Obserwowana metafora przyczynia się również do podania podpowiedzi co do możliwego rozwiązania sytuacji oraz sposobu ułatwienia zmiany. Ingerencja w spontaniczny przebieg zabawy powinna ograniczać się tylko do udzielania wsparcia w rozwiązywaniu trudnych sytuacji czy w wyrażaniu swoich uczuć. Pozostawienie dziecku jak największej swobody ułatwia trafną diagnozę jego problemów, a także pozwala na rozwój zdolności twórczych czy umiejętności społecznych.
Zastosowanie zabaw grupowych pomaga wyłonić ewentualne trudności z zachowaniem, pozwala zauważyć dzieciom, jaki wpływ ma ich zachowanie na inne dzieci. Stosowanie ludoterapii w grupie pomaga także na wskazanie sposobu na rozwiązanie konfliktów między dziećmi bez interwencji osoby z zewnątrz. Zabawy grupowe wyposażają dzieci w umiejętności naturalnej interakcji z rówieśnikami i dorosłymi oraz uczenia się odpowiednich zachowań i umiejętności w kontekście, w którym są używane. Rozwijają także socjalizację dzieci przez kontakt z grupą, wzmacniają pewność siebie opartą na akceptacji grupy oraz zagospodarowują czas wolny.
Dzieci o specjalnych potrzebach mogą odnieść istotne korzyści z uczestnictwa w sytuacjach wykorzystujących zabawę grupową. Są one elastyczne, innowacyjne i wymagają szerokiego wachlarza umiejętności społecznych. Jako uczestnicy zabaw w grupie mogą nawiązywać kontakt z innymi dziećmi, mającymi podobne trudności społeczne i nie tylko, co może
u nich zmniejszyć poczucie izolacji lub lęku związanego z ich zachowaniami oraz uczyć się pozytywnych interakcji z rówieśnikami przez naśladowanie zachowań innych dzieci, czy też „uczyć się” zachowań akceptowalnych społecznie.
Uważa się, że za najbardziej korzystne dla dzieci o specjalnych potrzebach są interwencje grupowe wysoce przewidywalne i ustrukturowane. Spójny i otwarty przegląd, modelowanie i wzmacnianie rutynowych oddziaływań terapeutycznych przez prowadzących najlepiej służą wzbudzaniu i utrzymywaniu u dzieci zaangażowania w pracę, zainteresowania nią i nabywania potrzebnych umiejętności. Grupa ustrukturowana nie oznacza sztywnego, nieelastycznego trybu pracy. Zawsze potrzebna jest pewna doza elastyczności, szczególnie w grupach, w których uczestniczą dzieci zarówno
o specjalnych potrzebach, jak i rozwijające się prawidłowo.
Zaleca się, aby dzieci poniżej 8 roku życia pracowały w grupach 3-6-osobowych, natomiast dzieci powyżej 8 roku życia w grupach 6-8-osobowych. Kolejność działań, zorganizowany przez dorosłych plan umiejętności niezbędnych w zabawie grupowej to podejście mające nauczyć dzieci predyspozycji społecznych przez modelowanie, informacje zwrotne oraz odgrywanie ról z dorosłymi i rówieśnikami. Nauka równości umiejętności niezbędnych w zabawie grupowej przygotowuje dzieci do uczestnictwa w interwencjach opartych na zabawie grupowej.
Do najważniejszych sekwencji umiejętności niezbędnych w zabawie grupowej zalicza się:
Natomiast interwencje wykorzystujące zabawę grupową podzielone zostały na osiem modułów tematycznych. Moduły te to:
Korzyści z ludoterapii dla dzieci
Umiejętnie poprowadzona terapia zabawą umożliwia wnikliwemu terapeucie dotarcie do głębokich pokładów psychiki małych pacjentów. Dzieciom łatwiej bowiem komunikować się ze światem pozawerbalnie. Nieskrępowana zabawa
to dla nich doskonały sposób na ekspresję pragnień czy frustracji. Dostarczając terapeucie cennych informacji na temat swoich problemów, dzieci mogą poprzez ludoterapię rozładować napięcie emocjonalne.
Zabawa pod kontrolą doświadczonego terapeuty to szansa na nawiązanie kontaktów z rówieśnikami, rozwijanie umiejętności interpersonalnych.
W bezpiecznym środowisku sali terapeutycznej dzieci uczą się rozwiązywać sytuacje konfliktowe czy pokonywać lęki w relacjach z innymi ludźmi.
Ciekawe linki:
https://zdrowietvn.pl/a/ludoterapia-dla-dzieci-i-doroslych-metody-i-cele-terapii-przez-zabawe
https://urodaizdrowie.pl/ludoterapia-polegajaca-na-leczeniu-zabawa/
Propozycja zajęć scenariusz:
https://www.edukacja.edux.pl/p-42740-ludoterapia-czyli-jak-sie-dobrze-bawic.php
https://pedagogika-specjalna.edu.pl/terapia-pedagogiczna/konspekt-zajec-terapii-zajeciowej/
Pedagogika zabawy, czyli Ludoterapia.
Zabawa w życiu codziennym dla dzieci ma bardzo duże znaczenie, z racji swobodnych działań dziecięcych wykazuje także duże właściwości terapeutyczne. Uważana jest za język dzieci, w którym zabawki i gry służą za słowa. Terapia poprzez zabawą nie tylko wspiera optymalny wzrost i rozwój dzieci, ale także wpływa na zapobieganie problemom emocjonalnym, psychospołecznym i związanym z zachowaniem lub te problemy łagodzi.
Ludoterapia - nauka poprzez zabawę
Terapia zabawą, zwana inaczej ludoterapią stanowi formę terapii zajęciowej dla dzieci. Jest także wykorzystywana w pracy z dorosłymi, np. niepełnosprawnymi (fizycznie lub umysłowo), seniorami, osobami nieradzącymi sobie w kontaktach społecznych. Zajęcia z ludoterapii opierają się głównie na grach i zabawach.
Na czym polega terapia przez zabawę w ludoterapii?
Ludoterapia najczęściej służy pracy terapeutycznej z najmłodszymi pacjentami. Wykorzystywana w psychoterapii zabawa w praktyce nie różni się od form aktywności, którym dzieci oddają się spontanicznie. Dane zajęcia polegają na zabawach różnorodnymi, ulubionymi zabawkami, jak: lalki, klocki, rysowanie, gry planszowe, swobodne i spontaniczne zabawy na placu zabaw, czy w piaskownicy.
W placówkach zajęcia dla dzieci prowadzone są przeważnie w przystosowanych do tego celu salach, które wyposażone są w najróżniejsze zabawki i sprzęty. Dzieci mogą korzystać z nich w dowolny sposób, choć pod kontrolą terapeuty - nauczyciela. Rolą osoby dorosłej jest głównie obserwacja bawiących się dzieci, przyglądanie się emocjom wyrażanym poprzez zabawę i metaforycznego znaczenia ich zachowań. Obserwowana metafora przyczynia się również do podania podpowiedzi co do możliwego rozwiązania sytuacji oraz sposobu ułatwienia zmiany. Ingerencja w spontaniczny przebieg zabawy powinna ograniczać się tylko do udzielania wsparcia w rozwiązywaniu trudnych sytuacji czy w wyrażaniu swoich uczuć. Pozostawienie dziecku jak największej swobody ułatwia trafną diagnozę jego problemów, a także pozwala na rozwój zdolności twórczych czy umiejętności społecznych.
Zastosowanie zabaw grupowych pomaga wyłonić ewentualne trudności z zachowaniem, pozwala zauważyć dzieciom, jaki wpływ ma ich zachowanie na inne dzieci. Stosowanie ludoterapii w grupie pomaga także na wskazanie sposobu na rozwiązanie konfliktów między dziećmi bez interwencji osoby z zewnątrz. Zabawy grupowe wyposażają dzieci w umiejętności naturalnej interakcji z rówieśnikami i dorosłymi oraz uczenia się odpowiednich zachowań i umiejętności w kontekście, w którym są używane. Rozwijają także socjalizację dzieci przez kontakt z grupą, wzmacniają pewność siebie opartą na akceptacji grupy oraz zagospodarowują czas wolny.
Dzieci o specjalnych potrzebach mogą odnieść istotne korzyści z uczestnictwa w sytuacjach wykorzystujących zabawę grupową. Są one elastyczne, innowacyjne i wymagają szerokiego wachlarza umiejętności społecznych. Jako uczestnicy zabaw w grupie mogą nawiązywać kontakt z innymi dziećmi, mającymi podobne trudności społeczne i nie tylko, co może
u nich zmniejszyć poczucie izolacji lub lęku związanego z ich zachowaniami oraz uczyć się pozytywnych interakcji z rówieśnikami przez naśladowanie zachowań innych dzieci, czy też „uczyć się” zachowań akceptowalnych społecznie.
Uważa się, że za najbardziej korzystne dla dzieci o specjalnych potrzebach są interwencje grupowe wysoce przewidywalne i ustrukturowane. Spójny i otwarty przegląd, modelowanie i wzmacnianie rutynowych oddziaływań terapeutycznych przez prowadzących najlepiej służą wzbudzaniu i utrzymywaniu u dzieci zaangażowania w pracę, zainteresowania nią i nabywania potrzebnych umiejętności. Grupa ustrukturowana nie oznacza sztywnego, nieelastycznego trybu pracy. Zawsze potrzebna jest pewna doza elastyczności, szczególnie w grupach, w których uczestniczą dzieci zarówno
o specjalnych potrzebach, jak i rozwijające się prawidłowo.
Zaleca się, aby dzieci poniżej 8 roku życia pracowały w grupach 3-6-osobowych, natomiast dzieci powyżej 8 roku życia w grupach 6-8-osobowych. Kolejność działań, zorganizowany przez dorosłych plan umiejętności niezbędnych w zabawie grupowej to podejście mające nauczyć dzieci predyspozycji społecznych przez modelowanie, informacje zwrotne oraz odgrywanie ról z dorosłymi i rówieśnikami. Nauka równości umiejętności niezbędnych w zabawie grupowej przygotowuje dzieci do uczestnictwa w interwencjach opartych na zabawie grupowej.
Do najważniejszych sekwencji umiejętności niezbędnych w zabawie grupowej zalicza się:
Natomiast interwencje wykorzystujące zabawę grupową podzielone zostały na osiem modułów tematycznych. Moduły te to:
Korzyści z ludoterapii dla dzieci
Umiejętnie poprowadzona terapia zabawą umożliwia wnikliwemu terapeucie dotarcie do głębokich pokładów psychiki małych pacjentów. Dzieciom łatwiej bowiem komunikować się ze światem pozawerbalnie. Nieskrępowana zabawa
to dla nich doskonały sposób na ekspresję pragnień czy frustracji. Dostarczając terapeucie cennych informacji na temat swoich problemów, dzieci mogą poprzez ludoterapię rozładować napięcie emocjonalne.
Zabawa pod kontrolą doświadczonego terapeuty to szansa na nawiązanie kontaktów z rówieśnikami, rozwijanie umiejętności interpersonalnych.
W bezpiecznym środowisku sali terapeutycznej dzieci uczą się rozwiązywać sytuacje konfliktowe czy pokonywać lęki w relacjach z innymi ludźmi.
Ciekawe linki:
https://zdrowietvn.pl/a/ludoterapia-dla-dzieci-i-doroslych-metody-i-cele-terapii-przez-zabawe
https://urodaizdrowie.pl/ludoterapia-polegajaca-na-leczeniu-zabawa/
Propozycja zajęć scenariusz:
https://www.edukacja.edux.pl/p-42740-ludoterapia-czyli-jak-sie-dobrze-bawic.php
https://pedagogika-specjalna.edu.pl/terapia-pedagogiczna/konspekt-zajec-terapii-zajeciowej/
