Dyscyplina (?) w grupie szkolnej i przedszkolnej nie tylko w stosunku do dzieci z niepełnosprawnościami.
Dyscyplina w grupie szkolnej w stosunku do dzieci z niepełnosprawnościami odnosi się do pewnych zasad, norm i ograniczeń, które są wprowadzane w celu zachowania porządku, zapewnienia bezpieczeństwa i sprzyjających warunków nauki dla wszystkich dzieci, niezależnie od ich niepełnosprawności. W przypadku dzieci z niepełnosprawnościami powinna uwzględniać indywidualne potrzeby i możliwości tych dzieci. Wielu uczniów
z niepełnosprawnościami może mieć trudności z koncentracją, kontrolą emocji, komunikacją czy motoryką, dlatego ważne jest, aby być świadom tych wyzwań i umieli dostosować metody i strategie pedagogiczne.
Jednakże ważne jest też, aby unikać nadmiernej surowości, karania lub wykluczania dzieci
z niepełnosprawnościami. Zamiast tego, należy skupić się na wspieraniu ich indywidualnych potrzeb, stymulowaniu rozwoju i zapewnieniu uczestnictwa we wszystkich aktywnościach szkolnych. To jest istotne dla zapewnienia wszystkim uczniom równych szans i poza tym pozwala na utrzymanie porządku, skoordynowanie działań i osiągnięcie wspólnych celów. Bez odpowiedniej dyscypliny, grupa może stać się chaotyczna i nieskuteczna.
Dyscyplina odnosi się do zasad, norm i reguł, które obowiązują w danej grupie. Każdy członek grupy powinien być świadomy tych zasad i przestrzegać ich, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie. Jest to szczególnie istotne w przypadku grupy o wyznaczonym liderze lub hierarchii, gdzie dyscyplina pomaga zachować porządek i podporządkowanie.
ZASADY ZACHOWANIA ZDROWEJ I DOBREJ DYSCYPLINY W GRUPIE SZKOLNEJ
I PRZEDSZKOLNEJ
Zasady zachowania zdrowej i dobrej dyscypliny w grupie szkolnej i przedszkolnej są bardzo ważne, ponieważ pomagają utrzymać porządek, zapewnić bezpieczeństwo oraz stworzyć odpowiednie warunki nauki i rozwoju. Oto kilka zasad, które należy przestrzegać:
Szanuj innych: wszyscy uczestnicy grupy powinni szanować siebie nawzajem, zarówno nauczycieli, jak i swoich kolegów. Ważne jest traktowanie innych z szacunkiem, słuchanie ich opinii i być uprzejmym.
Przestrzegaj zasad: W grupie szkolnej i przedszkolnej istnieją określone zasady, które mają na celu zapewnienie porządku i bezpieczeństwa. Należy przestrzegać tych zasad, takich jak np. punktualność, dbanie o własne rzeczy, czy sprzątanie po sobie.
Bądź odpowiedzialny: każdy ma swoje zadania i obowiązki. Ważne jest, aby każdy brał odpowiedzialność za swoje działania, uczęszczał na lekcje regularnie, wywiązywał się
z przydzielonych obowiązków i odpowiadał za swoje postępowanie.
Współpracuj: dobra dyscyplina wymaga współpracy między wszystkimi uczniami. Wspólna praca, wymiana pomysłów i wzajemne wsparcie są kluczowe dla osiągnięcia sukcesu.
Bądź aktywny: Ważne jest, aby być aktywnym uczestnikiem grupy. Angażuj się w różne aktywności, bierz udział w dyskusjach, zadawaj pytania i dziel się swoimi pomysłami. Uczestnictwo jest kluczowe dla rozwoju i budowania relacji z innymi.
Wprowadzane zasady pomagają stworzyć pozytywną atmosferę w grupie, sprzyjającą nauce, rozwojowi i harmonijnym relacjom między wszystkimi. Ważne jest, aby nauczyciele, rodzice i opiekunowie wprowadzali te zasady i pilnowali, żeby były przestrzegane.
KRYTERIA POZYTYWNEJ DYSCYPLINY
Pozytywna dyscyplina jest podejściem wychowawczym, które skupia się na budowaniu pozytywnego i zdrowego związku między rodzicami, a dziećmi. Poniżej przedstawione są najważniejsze kryteria pozytywnej dyscypliny:
1. Szanowanie potrzeb i uczuć dziecka: Pozytywna dyscyplina opiera się na szacunku i empatii wobec potrzeb i uczuć dziecka. Rodzice starają się zrozumieć, jakie potrzeby ma ich dziecko i angażują się w budowanie zaufania i bliskiego związku.
2. Koncentracja na rozwoju: Pozytywna dyscyplina skupia się na wspieraniu rozwoju dziecka i pomaganiu mu w osiąganiu pełnego potencjału. Rodzice stawiają na rozwijanie umiejętności, samodyscypliny i odpowiedzialności u dzieci.
3. Wyjaśnianie oczekiwań: Rodzice jasno komunikują swoje oczekiwania wobec dzieci, wyjaśniając, jakie zachowania są akceptowalne, a jakie nie. W ten sposób dzieci mają jasne ramy, w których mogą się poruszać.
4. Edukacja i uczenie poprzez doświadczenia: Pozytywna dyscyplina skupia się na edukacji i uczeniu dzieci poprzez doświadczenia. Dzieci mają możliwość podejmowania decyzji, wdrażania rozwiązań i uczenia się na własnych błędach.
5. Konsekwencje naturalne: Pozytywna dyscyplina opiera się na konsekwencjach naturalnych, czyli nauczeniu dzieci, jakie są skutki ich działań. Nie chodzi tu o karanie, ale o uczenie przez doświadczenie.
6. Praca z uczuciami: Rodzice starają się pomóc dzieciom w radzeniu sobie z trudnymi emocjami i wspierają je w rozwijaniu umiejętności zarządzania emocjami. Zachęcają do wyrażania uczuć w sposób zdrowy i konstruktywny.
7. Nauka samokontroli: Pozytywna dyscyplina polega na wspieraniu rozwoju samokontroli i umiejętności regulowania zachowań dziecka. Rodzice uczą dzieci, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach i wybierać odpowiednie reakcje.
8. Skupienie na rozwiązaniach: Pozytywna dyscyplina stawia na poszukiwanie rozwiązań, zamiast skupiania się na problemach. Rodzice angażują się w aktywne rozwiązywanie konfliktów i wspierają dzieci w szukaniu alternatywnych rozwiązań.
9. Wzmacnianie pozytywnych zachowań: Rodzice nagradzają i wzmacniają pozytywne zachowania swoich dzieci, co pomaga w budowaniu pozytywnej motywacji i wzmacnianiu pożądanych postaw.
10. Budowanie relacji opartej na miłości i zaufaniu: Pozytywna dyscyplina kładzie duży nacisk na budowanie bliskiej relacji między rodzicami a dziećmi, opartej na miłości, zrozumieniu i zaufaniu. Rodzice stawiają na komunikację, współpracę i wspólne rozwiązywanie problemów.
Wprowadzenie pozytywnej dyscypliny może pomóc w zwiększeniu poczucia własnej wartości u dzieci, rozwinięciu ich umiejętności społecznych i emocjonalnych oraz w budowaniu zdrowych relacji rodzinnych.
NARZĘDZIA I TECHNIKI POZYTYWNEJ DYSCYPLINY
Narzędzia i techniki pozytywnej dyscypliny to zestaw praktyk, które mają na celu rozwijanie zdrowych relacji i umiejętności u dzieci poprzez pozytywne wzmacnianie i konstruktywne rozwiązywanie konfliktów. Oto kilka narzędzi i technik pozytywnej dyscypliny:
1. Ustawianie granic i oczekiwań: Jasno komunikuj swoje oczekiwania wobec dziecka w zrozumiały sposób. Ustal granice i reguły, które są zgodne z wiekiem i potrzebami dziecka, zapewnij spójność w ich egzekwowaniu.
2. Pozytywne wzmacnianie: Podkreślaj i nagradzaj dobre zachowanie, zamiast skupiać się tylko na karceniu złego. Pochwały, nagrody lub przytulanie mogą być używane jako formy pozytywnego wzmacniania.
3. Zrozumienie emocji: Ucz dziecko rozpoznawania i wyrażania swoich emocji. Pomóż mu nazwać i zrozumieć emocje, a także nauczyć się kontrolować je w odpowiedni sposób. Słuchaj uważnie i okazuj empatię.
4. Rozwiązywanie konfliktów: Naucz dziecko konstruktywnego rozwiązywania konfliktów. Pomóż mu zidentyfikować problem, słuchać drugiej strony, wypracować kompromis i szukać rozwiązań.
5. Alternatywne strategie karcenia: Zamiast polegać na surowych karach i karach fizycznych, skupiaj się na edukacji, zrozumieniu konsekwencji i nauce odpowiedzialności. Stosuj czas umieszczenia w kącie lub czas oddechu jako alternatywne formy karcenia.
6. Budowanie relacji: Inwestuj w budowanie silnej więzi emocjonalnej z dzieckiem. Spędzaj z nim czas, rozmawiaj, słuchaj, bądź wsparciem i przykładem. Twórz atmosferę opartą na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
7. Modelowanie pozytywnego zachowania: Bądź dobrym wzorem, który pokazuje pozytywne zachowanie i wartości. Dzieci często uczą się przez obserwację i naśladowanie dorosłych.
8. Komunikacja: Stosuj jasną, zrozumiałą i szanującą komunikację z dzieckiem. Udzielaj instrukcji w prosty sposób, słuchaj uważnie i odpowiednio odpowiadaj na pytania i wypowiedzi dziecka.
9. Samoregulacja: Naucz dziecko samokontroli, umiejętności odkładania gratyfikacji i zarządzania swoimi emocjami. Pomóż mu rozwijać umiejętność radzenia sobie ze stresem i frustracją.
10. Proaktywne podejście: Zachęcaj dziecko do podejmowania samodzielnych decyzji, rozwiązywania problemów i rozwijania umiejętności. Daj mu możliwość podejmowania inicjatywy i przejmowania odpowiedzialności.
Te narzędzia i techniki pozytywnej dyscypliny mogą pomóc w budowaniu zdrowej relacji z dzieckiem, rozwijaniu pozytywnych zachowań i umiejętności, oraz wspieraniu jego ogólnego rozwoju emocjonalnego i społecznego.
Narzędzia i techniki pozytywnej dyscypliny
Komunikaty oparte na zakazach często budzą odruchowy sprzeciw i chęć buntu, a co więcej, nie są wystarczająco dokładne – znacznie lepiej sprawdza się konkretna wskazówka dotycząca prawidłowego zachowania w danej sytuacji. Ujmując rzecz najkrócej – mówimy „zrób tak” zamiast „nie rób tak”: przykładowo, zamiast polecenia „nie biegaj” lepiej powiedzieć „idź spokojnie”, zamiast „nie szarp tego” – „wyjmij to delikatnie”.
Wydawać by się mogło, że pochwały trafnie wpisują się w ramy pozytywnej dyscypliny – i oczywiście za sukcesy warto chwalić, ale i zachęcać do dalszej pracy i rozwoju mocnych stron. Opieranie ewaluacji wyników na pochwałach może sprawić, że dziecko zacznie uzależniać poczucie swojej wartości i poziom motywacji od wyrazów aprobaty z zewnątrz. Zachęty skłaniają je do samooceny, pozwalają na dostrzeżenie własnego wkładu w odniesiony sukces, a w efekcie na budowę poczucia sprawczości. Przykładowo – stwierdzenie „Jesteś bardzo uczynny” jest pochwałą, zaś „Dziękuję, że mi pomogłeś” zachęca do ponownego udzielenia pomocy przy kolejnych okazjach.
Zasada ta jest alternatywą wobec sztywnego systemu zakazów i nakazów – wśród założeń pozytywnej dyscypliny znajduje się ograniczony wybór, który pozostawia dziecku przestrzeń do podjęcia samodzielnej decyzji, a jednocześnie nie narusza granic innych osób. Przedstawienie dziecku kilku precyzyjnych wariantów do wyboru jest dla niego także ułatwieniem w podjęciu decyzji, zwłaszcza gdy możliwości jest dużo.
Poprzez realizację powierzonych im obowiązków dzieci uczą się nowych rzeczy, rozwijają zainteresowania społeczne, czują się kompetentne i potrzebne w grupie. Listę niezbędnych do wykonywania prac można sporządzić wspólnie w toku grupowej burzy mózgów, a następnie wyznaczyć wśród dzieci dyżury (np. na podstawie alfabetycznej listy członków grupy) i nadzorować realizację przygotowanego harmonogramu obowiązków. Przydatnym akcesorium w tym zakresie będą wszelkiego typu tablice ścienne, na których możecie zaznaczać aktualnych dyżurnych lub kolejno skreślać wypełnione obowiązki.
Praca nauczyciela bywa niekiedy bardzo ciężka. Wpływa na to wiele czynników, m.in. sytuacja klasowa, relacje w gronie pedagogicznym, kontakty z rodzicami. Jak się często okazuje, problemem, który niekiedy spędza sen z oczu nauczycielowi jest...dyscyplina w klasie ;) Dzisiaj przedstawiamy Wam kilka porad, jak zdyscyplinować grupę, zachowując jednocześnie dobre relacje z uczniami.
Obowiązek dotrzymywania słowa spoczywa także po stronie nauczyciela - kiedy uczniowie zauważą, że nie przestrzegasz własnych ustaleń, przestaną czuć się zobowiązani do ich poważnego traktowania. Oczywiście każdy z nas jest tylko człowiekiem i prędzej czy później może zdarzyć się potknięcie. Największe znaczenie w kontekście dyscypliny ma wówczas sposób, w jaki na nie zareagujesz.
Sabina Małek - Galicka
Doradca metodyczny kształcenia specjalnego
