X 2019 Inspiracje historią sztuki w kontekście podstawy programowej kształcenia ogólnego - propozycja do wykorzystania przy pisaniu programu innowacyjnego

Danuta Lech  – doradca plastyki i edukacji plastycznej

Inspiracje historią sztuki w kontekście podstawy programowej kształcenia ogólnego - propozycja do wykorzystania przy pisaniu programu innowacyjnego

Istotą proponowanej zmiany innowacyjnej jest założenie, iż muzyka, plastyka i teatr, to dziedziny nierozerwalnie związane  wzajemnie przenikające się na przestrzeni wieków. Poprzez poznanie, przybliżenie i omówienie poszczególnych epok w sztuce, można w bardzo przystępny i ciekawy sposób dokonać analizy wiedzy o kulturze i sztuce w pryzmacie historycznym.

Istotną rolę w przedstawianej innowacji odgrywa teatr, którego poznanie i wykorzystanie praktycznych walorów w przekazaniu treści muzycznych i plastycznych będzie stymulowało przyswojenie wiedzy umiejętności z zakresu tych dziedzin.

Teatr nie mógłby istnieć w tak ciekawej formie bez elementów muzyki, scenografii czy innych przejawów form plastycznych, takich jak kostiumy, plakaty itp.

Działania plastyczne i muzyczne, jakie mogą być podjęte przez uczniów, będą miały swój uzasadniony cel w postaci przygotowania zaplanowanej inscenizacji teatralnej.

Synteza i jednocześnie utrwalenie wiedzy i umiejętności zdobytych przez uczniów na zajęciach sztuki może zostać przeprowadzona w różnorodny sposób.  Przykładowo, poprzez przygotowanie wspomnianej już inscenizacji, happeningu, wernisażu, aukcji prac plastycznych  oraz innych działań artystycznych łączących muzykę, plastykę i teatr.

Zastosowanie różnorodnych metod, form i technik pracy pozwoli w atrakcyjny sposób połączyć wiedzę z aktywnością twórczą uczniów, rozwinie i pogłębi percepcję dzieł sztuki, a tym samym będzie stymulować proces zdobywania umiejętności.

Zadaniem proponowanych zajęć edukacyjnych może być:

• zapoznanie uczniów z wybranymi dziełami sztuki plastycznej, muzycznej i teatralnej;
• przedstawienie sylwetek i twórczości najsłynniejszych artystów;
• ukazanie dorobku kultury i sztuki polskiej;
• zaznajomienie z najważniejszymi dziełami sztuki europejskiej i światowej;
• poznanie głównych form plastycznych, muzycznych i teatralnych;
• zapoznanie z podstawowymi pojęciami z zakresu plastyki, muzyki, teatru;
• ukazanie związków muzyki, plastyki i teatru w działaniach artystycznych;
• kształtowanie i doskonalenie percepcji wizualnej i słuchowej;
• rozbudzenie wrażliwości na piękno sztuki;
• rozwijanie wyobraźni plastyczno - muzycznej i ruchowo-przestrzennej;
• rozbudzenie ciekawości poznawczej;
• zwrócenie uwagi na dbałość i szacunek wobec dóbr kultury
• przygotowanie do świadomego odbioru wytworów sztuki;
• udział w wystawach plastycznych, koncertach muzycznych i przedstawieniach teatralnych;
• wyrabianie otwartej postawy wobec sztuki, potrzeby aktywności twórczej, ekspresji własnej.

Nadrzędnym celem planowanych działań innowacyjnych powinien być wszechstronny i harmonijny rozwój ucznia, którego cechuje otwarta, niczym nie skrępowana, twórcza osobowość.

Można założyć, że po zrealizowaniu proponowanej innowacji uczniowie:

* będą posiadali podstawy  z zakresu historii wiedzy o kulturze;

* będą znali i rozumieli związki i różnice tej samej epoki, stylu lub w muzyce, plastyce lub teatrze;

* będą rozwijali samodzielnie percepcję i ekspresję twórczą – zarówno plastyczną, muzyczną jak i teatralną;

* będą stymulowali procesy wyobraźni i samodzielnego, twórczego myślenia;

* będą rozumieli konieczność kształtowania postawy estetycznej w oparciu o wytwory dzieł plastycznych, muzycznych i teatralnych;

* będą kształcili umiejętności wykorzystywania trwałych wartości sztuki:

pokazywania przeszłości,

uczestniczenia w teraźniejszości,

kreowania przyszłości;

* będą posiadali umiejętność posługiwania się znajomością epok, stylów, kierunków, terminów, pojęć, zjawisk artystycznych, przenikających się w muzyce, plastyce i teatrze;

* będą świadomie odczuwali potrzebę realizowania kontaktów ze sztuką w życiu codziennym, poprzez muzea, galerie, teatr, filharmonię.

* będą wrażliwsi na estetykę życia codziennego.

Obserwacji i ocenie proponuje się poddać nabyte umiejętności i wiedzę uczniów w zakresie treści programowych edukacji plastycznej, muzycznej i teatralnej.

Wiedza może być sprawdzana poprzez wypowiedzi ustne, dyskusje, konkursy, rozwiązywanie krzyżówek, testy oraz podczas wykonywania ćwiczeń praktycznych inspirowanych historią plastyki, muzyki i teatru, będących często podsumowaniem pewnego zakresu wiadomości.

Istotny wpływ na ocenę może mieć przede wszystkim wysiłek i zaangażowanie ucznia, wkładany w osiągnięcie zaplanowanych celów, nie zaś indywidualne predyspozycje.

ARKUSZ OCENY – PROPOZYCJA

Oceną opisową można informować ucznia nie tylko o wartości jego pracy, ale i o tym, w jaki sposób można ją poprawić oraz zachęcić jej autora do dalszego rozwoju.

Ocena powinna zawierać nie tylko sądy wartościujące, lecz także wyrażać sugestie oraz postulaty, np. „Twoja kompozycja jest oryginalna”, „Postaraj się malować swobodniej”.

KARTA OBSERWACJI DYSPOZYCJI TWÓRCZYCH UCZNIA – PROPOZYCJA

Jednym z ważniejszych założeń zajęć edukacyjnych proponowanej innowacji jest stworzenie odpowiedniej atmosfery służącej rozładowywaniu napięć, kształtowanie postawy kreatywnej, dającej poczucie pewności w czasie wspólnego działania i tworzenia. Bezstresowe zajęcia będące połączeniem działań muzycznych, plastycznych i teatralnych mogą mieć na celu rozwinięcie zintegrowanej wrażliwości ucznia. Metody oceniania powinny zatem pomóc w odkrywaniu radości tworzenia, ale również mobilizować dziecko do zdobywania wiedzy i umiejętności.

Bibliografia:

Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem, www.reformaedukacji.men.gov.pl

www.ore.edu.pl

Vademecum Nauczyciela. Wdrażanie podstawy programowej szkole ponadpodstawowej. Plastyka, Historia Sztuki. ORE. Warszawa 2019.