Danuta Lech - doradca metodyczny plastyki i edukacji plastycznej
Twórczość plastyczna dziecka jest pretekstem do wielorakich doświadczeń i zdobywania różnorodnych kompetencji kluczowych. W każdej pracy plastycznej dziecka można określić jej formę i treść, która układa się w konkretną, widoczną strukturę obrazu. Często jest to intuicyjne przedstawienie swojego wewnętrznego świata, autentyczne, nie skrępowane i nie skażone innymi interpretacjami. Szczerość i czytelność wypowiedzi plastycznej dziecka jest związana ze stworzeniem mu optymalnych warunków do samodzielnej twórczości. Mowa tu przede wszystkim o rozbudzaniu ekspresji i odwagi twórczej, stworzeniu przestrzeni do zabawy plastycznej oraz podejmowaniu świadomych działań artystycznych. Każdy nauczyciel plastyki doskonale wie, że analizując prace plastyczne dziecka, należy wziąć pod uwagę jego zaangażowanie, starania oraz postęp w rozwoju jego twórczości. Istotny wpływ na analizę pracy dziecka powinny mieć oczywiście poszczególne etapy rozwoju jego twórczości, które opisane są w psychologii rozwojowej dziecka, np. przez Stefana Szumana, Victora Lovenfelda czy W. Limberta Brittaina. Analiza prac plastycznych dziecka może zatem dotyczyć:
1. Określenia stadium rozwoju twórczości plastycznej dziecka czyli rozpoznania ogólnych cech jego pracy plastycznej:
- stadium bazgroty(2-4 lata);
- stadium przedschematyczne (4-7 lat);
- stadium schematyczne (7-9 lat);
- stadium grup rówieśniczych (9-12 lat)
2. Określenia poziomu umiejętności w posługiwaniu się językiem plastyki i stosowaniu środków wyrazowych:
- kompozycji;
- cech i wartości schematów rysunkowych;
- prezentacji przestrzennych (rodzaje perspektywy);
- wartości graficznych;
- wartości kolorystycznych.
3. Określenie poziomu ekspresji plastycznej dziecka:
- swobody, spontaniczności, biegłości w posługiwaniu się środkami ekspresji plastycznej;
- poziomu emocjonalnego.
4. Wartości kreacyjne:
- stylistyki wypowiedzi;
- indywidualnych rozwiązań.
Przedstawiony system analizy pozwala na wnikliwe i szczegółowe rozpoznanie wszystkich aspektów pracy dziecka i pozwoli nauczycielowi dostrzec wartość dziecięcej pracy plastycznej, która jest często zdolnością poznania świata oraz umiejętności przekształcenia swych doświadczeń w wypowiedź plastyczną. W obecnej sytuacji edukacji zdalnej większość koniecznych warunków do realizacji ekspresji artystycznej dziecka spoczywa na środowisku domowym. Nauczyciel inspiruje do pracy twórczej zdalnie, proces twórczy przebiega podczas spotkania online lub głównie poza nim. Dlatego tak cenne są np. konsultacje indywidualne, podczas których analizowane są prace uczniów. Prace plastyczne uczniowie mogą również przesyłać na platformę, lub specjalnie założoną pocztę. Jednak nic nie zastąpi bezpośredniego kontaktu indywidualnego, do którego mam nadzieję niedługo powrócimy. Zapraszam do przeczytania mojego artykułu w zeszytach metodycznych CEN - eduFokus, tam na stronie 67 przeczytacie artykuł: Zdarzyło się. Refleksje nauczyciela plastyki o nauczaniu zdalnym. Nr 3 2019/2020.
Literatura:
1. Gloton Robert, Clero Claude. Twórcza aktywność dziecka, Warszawa 1985, WSiP.
2. Hohense-Ciszewska Helena. ABC wiedzy o plastyce. Warszawa 1991, WSiP.
3. Lowenfeld Viktor, Brittain W. Limbert . Twórczość a rozwój umysłowy dziecka. Warszawa 1997, PWN.
