Danuta Lech - doradca metodyczny plastyki i edukacji plastycznej
Nie będę przybliżała historii papieru ani procesu technologicznego powstawania wyrobów papierniczych. Zamierzam skupić się nad niezaprzeczalną przydatnością tego materiału w naszym codziennym życiu oraz w stymulacji procesu rozwoju dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem pracy twórczej na plastyce i edukacji plastycznej. Ta niezwykła użyteczność papieru wynika z jego szczególnych cech fizycznych:
- jest giętki - kartka papieru nie łamie się po złożeniu;
- jest sztywny - kartka trzymana odpowiednio w dłoni nie załamuje się pod własnym ciężarem;
- jest mocny - rozrywa się dopiero przy użyciu siły.
Wszystko to dzięki celulozie, która jest podstawowym składnikiem papieru.
Począwszy od podłoża do rysowania i malowania, ale także modelowania i wyklejania, możemy wymienić podstawowe jego rodzaje:
- papier - otrzymywany ze spilśnionych, włókien, głównie roślinnych, z odpowiednimi dodatkami, służący zależnie od gatunku: do druku, pisania;
- bibuła - jest to papier charakteryzujący się dużą chłonnością cieczy, bibuła może być prasowana (witrażowa) lub karbowana ;
- karton - wyrób papierniczy wykorzystywany na miękkie okładki książkowe, teczki biurowe, opakowania
- tektura - najgrubszy materiał papierniczy, dochodzący do 5 mm grubości, często otrzymywany z makulatury, odpadków włókienniczych, skóry;
- pergamin - trwały, nie przepuszczający wody ani tłuszczu papier, cienka, odpowiednio wyprawiona skóra owcza lub cielęca, używana w starożytności do pisania;
- gazetowy - niskiego gatunku papier drzewny, przeznaczony do druku gazet, należy do najtańszych;
- kredowy - to papier, który został poddany kredowaniu, jest gładki, wysokiej jakości;
- czerpany - najlepszy gatunkowo, wytwarzany ręcznie, najczęściej wykorzystywany do produkcji banknotów i papierów wartościowych;
- pakowy - mocny papier, najczęściej drzewny lub wytwarzany z makulatury; przeznaczony na opakowania.
Wszystkie te rodzaje papierów mogą być zatem materiałem do działań twórczych. Możemy w połączeniu z wybraną techniką plastyczną realizować poszczególne zagadnienia z podstawy programowej plastyki i edukacji plastycznej. Wspomniany już rysunek możemy wykonywać na różnych papierowych podłożach, od zwykłej kartki papieru, poprzez karton i tekturę, aż po papier ścierny. Realizacja niektórych technik malarskich również nie obędzie się bez odpowiednio dobranego papierowego podłoża. Pozostałe techniki, w których papier jest nieodzowny, to colagé, w którym wykorzystujemy papier gazetowy, fotografie, reprodukcje, papiery o różnych barwach i fakturach. W papieroplastyce wykonywanej na płaszczyźnie lub w przestrzeni - nazywanej często rękodziełem dla dzieci wykorzystywane są również różne rodzaje papieru lub mas papierowych. Zwykle zalecam uczniom, już od czwartej klasy, w celu wzbogacania i rozbudowywania warsztatu pracy, gromadzenie ciekawych ścinków papieru o różnych barwach i fakturach. Podsumowując, można stwierdzić, że realizacja podstawowych zadań twórczych bez różnych rodzajów papieru jest niemożliwa.
