V 2021 Piękno w życiu codziennym i jego wpływ na rozwój psychofizyczny dziecka

Danuta Lech - doradca metodyczny plastyki i edukacji plastycznej

Piękno – pojęcie uniwersalne, które od wieków towarzyszy twórczym wypowiedziom człowieka, na przestrzeni wieków przybierało różne postacie.

Jest to pojęcie mające pozytywne przesłanie estetyczne. Związane jest z harmonią, zachowaniem proporcji, umiarem odbieranym przez nasze zmysły.

Każdy nauczyciel, a w szczególności nauczyciel plastyki i edukacji plastycznej powinien w swojej pracy dydaktycznej odczuwać potrzebę przybliżenia pojęcia piękna szeroko pojętego – piękna estetycznego, duchowego, moralnego, naturalnego.

Kilkakrotnie spotykałam się z pytaniem stawianym przez uczniów: „Po co nam właściwie plastyka?”.

Prowadząc rozważania o pięknie pragnę uświadomić uczniom, po co tak naprawdę uczą się plastyki. Uświadomić, że wiedza o podstawowych środkach wypowiedzi plastycznej, o dziedzinach sztuk plastycznych oraz historii sztuki ułatwi i uatrakcyjni odbiór świata oraz pomoże im w życiu codziennym.

A czy wiedza o tym jak działają na człowieka barwy, na jego sferę estetyczną i psychiczną. Jakie znaczenie dla człowieka ma temperatura barw, powinna być dla nas obojętna?

Chcę udowodnić, że wiedza i umiejętności zdobyte na zajęciach plastyki, są niezbędne w każdej dziedzinie życia.

Poczynając od własnego wyglądu, doboru odpowiedniego stroju, fryzury, dbałości o estetykę miejsca pracy poprzez dbałość o wystrój klasy, urządzenie własnego pokoju do świadomego wyboru.

Zadaniem nauczyciela plastyki jest wzbudzenie w uczniach potrzeby poszukiwania własnej drogi do piękna, co uczyni ich szlachetnymi i wartościowymi ludźmi. Skupienie się na pięknie związanym z teorią wychowania estetycznego, bo jak twierdzi Irena Wojnar, teoretyk wychowania estetycznego: „Środkiem wychowania estetycznego są wartości kultury artystycznej, a jego celem takie wzbogacenie osobowości człowieka, by stał się on jej aktywnym współtwórcą, kształtując samego siebie”. Nauczyciel plastyki powinien stwarzać swoim uczniom warunki do rozwoju twórczości oraz stworzenie warunków do rozwoju poczucia estetyki, poczucia ogólnie pojętego piękna. Stłumienie w dziecku naturalnej potrzeby wypowiedzi, w tym przypadku wypowiedzi plastycznej, może wpłynąć na poważne ograniczenia w ogólnym rozwoju jego osobowości, które mogą przejawiać się w trudnościach nabywania umiejętności prawidłowego przystosowania psychicznego i społecznego, na przykład poczucia przydatności, pełnienia ważnej roli, wykorzystania osobistego potencjału. Nauczycielowi w jego pracy pedagogicznej powinny przyświecać zasady, które warunkują rozwój postawy twórczej młodego człowieka i będą środkiem do osiągnięcia istoty piękna w każdym jego aspekcie. Opracował je Paul Torrancè

1. Ceń myślenie twórcze, gdyż dzieci bardzo szybko dostrzegają, co się u nich ceni.
2. Uwrażliwiaj uczniów na bodźce istniejące w otoczeniu.
3. Zachęcaj do manipulowania przedmiotami, stanowi to podstawę innowacyjności.
4. Wspieraj innowacyjne uczenie się, gdyż sprzyja to podtrzymywaniu ciekawości i chęci zdobywania wiedzy.
5. Strzeż się przed narzucaniem sztywnych schematów. W każdej sytuacji istnieje wiele możliwości działania, nie wolno narzucać jednego, słusznego sposobu rozwiązania.
6.  Twórz i utrwalaj  twórczą atmosferę, która charakteryzuje się przyzwoleniem, nieskrępowaniem, poczuciem bezpieczeństwa, brakiem lęku, wspólną pracą, elastycznością działania.
7. Rozwiewaj obawy, których źródłem są arcydzieła. Lęk przed doskonałością hamuje rozwój talentu twórczego.
8. Stwarzaj sytuacje wymagające twórczego myślenia w myśl sentencji „Potrzeba matką wynalazku”.
9. Zapewniaj okresy wzmożonej aktywności, jak i spokoju. Twórcze pomysły mogą przyjść do głowy w każdym czasie.
10.  Utrwalaj zwyczaj pełnej realizacji pomysłów, co stanowić będzie bodziec do kolejnej twórczej inicjatywy podejmowanej przez dziecko.

Moje krótkie rozważania  na temat piękna i jego względności oraz podkreślania w pracy z uczniami, że nie mówimy, nie oceniamy: "To jest ładne lub brzydkie ", natomiast mówimy: "To mi się podoba lub to mi się nie podoba" mają na celu wypracowanie w uczniach tolerancji oraz świadomości i wrażliwości na piękno otaczającego świata.