Danuta Lech - doradca metodyczny plastyki i edukacji plastycznej
Mural to wielkoformatowe malowidło ścienne, które istnieje w przestrzeni miejskiej po to, by nieść konkretne przesłanie, by o czymś mówić i nakłaniać do podejmowania dialogu. Ten rodzaj sztuki plastycznej idealnie wpisuje się w nurt street artu, czyli twórczości ulicznej. Słowo mural jest nazwą pochodzenia hiszpańskiego oznaczającą w skrócie dzieło dekoracyjnego malarstwa ściennego, najczęściej monumentalne. Murale jako malarstwo ścienne pochodzą jeszcze z okresu prehistorii, następnie starożytnego Egiptu, szczególnie rozpowszechnione w starożytnym Rzymie na ulicach miast. Następnie w średniowieczu - freski, czyli malowidła ścienne na mokrym nie wyschniętym jeszcze tynku przyozdabiały wnętrza obiektów sakralnych i możemy je również porównywać z muralami. W renesansie freski miały bogatszą kolorystykę a ich tematyka oscylowała wokół człowieka. W baroku mieliśmy do czynienia z malarstwem iluzjonistycznym, które mogliśmy podziwiać w kompleksach pałacowych. Oświecenie przyniosło powrót do sztuki antycznej, dlatego w malowidłach ściennych dominowała tematyka klasyczna. Tyle, krótki rys historyczny. W Polsce pierwsze murale powstawały już w czasach PRL, jednak ich funkcja była przede wszystkim reklamowa, a formą nie przypominały w niczym obecnego oblicza street artu. W latach 90. pojawiły się pierwsze nieśmiałe próby uatrakcyjniania ścian budynków muralami. Z czasem zaczął być to sposób na odmienianie obdrapanych, starych dzielnic i przyciągnięcie do nich turystów. W okresie PRL-u szczególnie upowszechniły się murale reklamujące przedsiębiorstwa i instytucje, które zasadniczo reklamy nie potrzebowały, ponieważ najczęściej byli to monopoliści na rynku. Niemalże w każdym mieście była gdzieś namalowana reklama PKO, PZU czy Totalizatora Sportowego albo Pewexu. Były też reklamy lokalnych fabryk i zakładów. Na przykład w Łodzi do dziś można spotkać murale Zakładów Przemysłu Bawełnianego im. Armii Ludowej. Łódzkie „murale”, jako pierwsze i jak dotąd jedyne w Polsce, doczekały się publikacji monograficznej, wydanej w 2010 roku. Obecnie murale zaczęły się coraz bardziej instytucjonalizować i często powstają na zlecenie urzędów, ośrodków kultury czy fundacji. W niemal każdym polskim mieście organizowane są też festiwale murali. Jak stworzyć mural? Technika ta polega na podzieleniu projektu na mniejsze fragmenty przez wyznaczenie pionowych i poziomych linii. Następnie należy naszkicować takie same linie w odpowiednich proporcjach na ścianie i przenosić kolejno obraz częściami w odpowiednie prostokąty. Są twórcy murali, którzy malują pędzlem i wałkiem , a są tacy, którzy używają do tego celu farb w aerozolu. Jaka jest różnica między graffiti a muralem? Jest to dość często pojawiające się pytanie. Główną różnicą między graffiti a muralem jest to, że graffiti często jest tworzone bez zgody właścicieli budynków na których powstaje, natomiast mural powstaje na prośbę (zamówienie) właścicieli. Zachęcam nauczycieli do podejmowania realizacji działań w formie projektu edukacyjnego, w którym produktem finalnym będzie mural. Zapewniam, ze taka forma aktywności twórczej będzie cieszyła się dużym zainteresowaniem dzieci i młodzieży.
