Danuta Lech - doradca metodyczny plastyki i edukacji plastycznej
Historycznie mandala była związana z hinduizmem i buddyzmem. Stanowiła konwencjonalną formę literacką lub plastyczną charakteryzującą się ścisłym uporządkowaniem wybranych dźwięków, linii i barw. Mandala składa się z elementarnych form geometrycznych: z punktu, linii prostych, trójkątów, kwadratów, kół, krzywych stożkowych, spirali, sinusoid doprowadzających do kreacji różnych kształtów. Wzory mandali mają ukierunkowywać aktywność psychofizyczną człowieka tak, aby działania jego charakteryzowały harmonia i rytm.
Co to jest mandala?
Mandala jest techniką plastyczną coraz częściej stosowaną w pracy z dziećmi, także ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Najprościej można powiedzieć, że mandala jest rysunkiem na planie koła i oznacza „koło życia, święty krąg, cały świat”. Mandala została spopularyzowana przez szwajcarskiego psychoanalityka Karola Gustawa Junga, który odkrył jej terapeutyczne działanie.
Zastosowanie mandali
Nauczyciele i terapeuci chętnie wykorzystują mandalę w swojej pracy zarówno z młodszymi dziećmi, jak i młodzieżą. Mandala może być przydatna podczas zajęć edukacyjnych, logopedycznych, rewalidacyjnych, twórczych, świetlicowych czy psycho - edukacyjnych.
Współcześni pedagodzy chętnie wykorzystują mandale jako alternatywną metodę pracy z dziećmi nadpobudliwymi psychoruchowo, z problemami emocjonalnymi, z zaburzeniami w sferze percepcji wzrokowej, sprawności grafomotorycznej, orientacji przestrzennej.
Mandala w wieku przedszkolnym:
– pomaga skupić uwagę;
– powoduje wyciszenie i odprężenie;
– łagodzi napięcia emocjonalne;
– pomaga wyrazić myśli i uczucia;
– rozwija koordynację wzrokowo-ruchową;
– rozwija wyobraźnię, stymuluje kreatywność;
– uczy wytrwałości i konsekwencji w działaniu;
– usprawnia motorykę małą;
– uczy komponowania symetrycznych wzorów;
– pomaga w nauce liter i cyfr.
Mandala w arteterapii - formy pracy z mandalą:
– kolorowanie kredkami lub pisakami
– malowanie farbkami
– wylepianie plasteliną
– wylepianie kuleczkami z bibuły
– wypełnianie materiałem sypkim (kaszą, ryżem, przyprawami)
– wyklejanie ziarnami i nasionami (słonecznika, kawy, dyni)
– wyklejanie resztkami tkanin, papierem kolorowym
– wylepianie, przyklejanie na podkładach (talerzykach papierowych, płytach CD)
– samodzielne projektowanie i tworzenie mandali
– tworzenie mandali podczas spaceru z darów natury (liści, szyszek, patyczków, kamyków, kasztanów, muszelek).
Tak naprawdę możliwości są nieograniczone, a wyobraźnia może podpowiadać rozwiązania niezwykłe.
Zasady pracy z mandalą
Podczas tworzenia mandali należy zadbać o stworzenie odpowiednich warunków. Praca powinna odbywać się w ciszy, odpowiedni nastrój zapewni muzyka relaksacyjna. Przed pracą można przeprowadzić ćwiczenia oddechowe i uspokajające. Nie należy pospieszać dziecka podczas tworzenia, ani narzucać doboru kolorów. Dobór barw powinien być instynktowny i spontaniczny.
Ostatnio głośno jest na temat kolorowanek dla dorosłych. Okazuje się, że za tak duże zainteresowanie odpowiadają trzy magiczne słowa umieszczone w tytule i nadające nadzieję na lepsze życie: „antystresowe” oraz „terapia sztuką”. Z psychologicznego punktu widzenia kolorowanie to prosty sposób, aby wyciszyć umysł i obniżyć napięcie – to dobra metoda wspierająca radzenie sobie ze stresem. Z całą pewnością nie zastąpi ona jednak psychoterapii czy spotkań konsultacyjnych z psychologiem. Często poszukiwania te pozbawione są dojrzałej świadomości własnych potrzeb i pragnień – stąd też trochę „w ciemno”, jeśli taka jest moda i innym coś dobrze robi, to oznacza, że i mi to pomoże, ludzie zarażają się różnorakimi nowinkami, chociażby takimi kolorowankami. Kolorowanka dla dorosłych to nie jest nowość. Od dawien dawna praktykowano malowanie mandali – już wtedy wiadome było, że istnieją silne zależności między naszym stanem umysłu, duszy a sztuką. Kolorowanki to nie arteterapia, chociaż mogą mieć działanie terapeutyczne.
Źródła:
http://pedagogika-specjalna.edu.pl/terapia-pedagogiczna/mandala-w-terapii-i-edukacji
Mandala w terapii - filmy
https://www.youtube.com/watch?v=Dx7shePyNCk
https://www.youtube.com/watch?v=1EQKoxoNQRg
https://www.youtube.com/watch?v=RtqvFfInFhw
https://www.youtube.com/watch?v=PJkeFVEImPk
