Danuta Lech - doradca metodyczny plastyki i edukacji plastycznej
Sformułowanie zasad, które będą obowiązywać wszystkich – początek zajęć. Powinny one dotyczyć przede wszystkim: obecności na zajęciach, punktualności, dobrowolności wykonywania ćwiczeń, nieoceniania wytworów innych uczestników zajęć od strony artystycznej. Zasady muszą zostać zaakceptowane przez wszystkich, łącznie z prowadzącym. Ćwiczenie wprowadzające do zajęć pełni znaczącą rolę, gdyż pomaga uczestnikom przenieść uwagę ze świata zewnętrznego na proces arteterapeutyczny i skierować ją ze spraw bieżących do wewnątrz ku sobie i innym uczestnikom. Ćwiczenie powinno być związane z tematem zajęć. Funkcję ćwiczenia wprowadzającego może pełnić rozmowa lub krótkie opowiadanie przedstawione przez prowadzącego, który ośmieli aktywność uczestników. Ćwiczenie kończące służy „domknięciu” pewnych problemów. Ćwiczenia prowadzone w grupie są dla uczestników łatwiejsze niż w parach. Para wymaga bardziej intensywnej interakcji i bliskości emocjonalnej. Jeśli ćwiczenia odbywają się w parach, dobór powinien być losowy, nie dokonywany przez uczestników. Rozmowa powinna występować podczas każdych zajęć. Często dane ćwiczenie stanowi punkt wyjścia do rozmowy na określony temat. Dobrowolność udziału i wykonywania ćwiczeń przysługuje każdemu uczestnikowi zajęć. Nawet jeżeli odbywają się one w szkole, nie można wymagać od uczniów aktywności przez analogię do obowiązku szkolnego. Odmowa udziału może być związana z nieśmiałością, niechęcią do wyjawienia swoich problemów, wstydem, lękiem przed późniejszym wyśmianiem. Stanowczy nakaz może w takiej sytuacji tylko zaszkodzić. Uczeń powinien natomiast pozostać na zajęciach i obserwować innych. Chcąc zachęcić uczestników do aktywnego udziału w ćwiczeniach, można początkowo pozwolić ćwiczącym na wybór form aktywności artystycznej w ćwiczeniach o charakterze wprowadzającym. Elementy rywalizacji nie powinny pojawiać się w ćwiczeniach z elementami arteterapii. Działania mają odbywać się w atmosferze pełnej akceptacji, bezpieczeństwa, tolerancji i współdziałania. Tylko taki klimat może przynieść oczekiwane efekty. Pożądany jest aktywny udział prowadzącego w ćwiczeniach. Konspekty (w wersji skróconej) powinny być przygotowane przez prowadzącego na każde zajęcia. Szczególne ważne jest dookreślenie celów zajęć, ich adresatów, rodzaju arteterapii, rodzaju środków i pomocy dydaktycznych, materiałów oraz ustalenie kolejności ćwiczeń. Podany w konspektach czas trwania zajęć jest orientacyjny, zależny od wielkości grupy, wieku uczestników, stopnia ich znajomości między sobą, problemów z jakim się zmagają, zastosowania środków dydaktycznych. Utrwalenie i systematyzowanie materiału z zajęć, cenny materiał poglądowy w ocenie rezultatów terapii. Analiza powstałych prac (np. plastycznych, muzycznych). Refleksje uczestników dają obraz skuteczności podjętych działań. Korzystne warunki dla rozwoju potencjału osobowości stwarza stosowanie różnorodnych form aktywności artystycznej jako środka oddziaływań wychowawczych i terapeutycznych. Jednak dla każdego uczestnika mogą to być różne formy. Osadzenie zajęć w kontekście bieżących zagadnień i problemów wychowawczych może przyczynić się do ich skutecznego rozwiązywania. Wytłumiona klasa lub sala do ćwiczeń. Zapewnienie w miarę możliwości wymienionych warunków przyczyni się do przeprowadzenia zajęć arteterapeutycznych z sukcesem.
