Katarzyna Fiebiger - doradca metodyczny edukacji wczesnoszkolnej
Zabawy integracyjne nie tylko na początek roku szkolnego
Początek roku szkolnego, ale nie tylko, to czas aby pomyśleć o tym, jak scalić zespół klasowy. Pierwsze wrześniowe dni i tygodnie, ale i następne miesiące, nauczyciele i wychowawcy powinni przeznaczać na integrację. To ważne, aby klasa była zgrana a późniejszy czas zaowocował wzajemnym zrozumieniem, współpracą, tolerancją, serdecznymi relacjami i właściwymi stosunkami społecznymi. Każdy nauczyciel, zwłaszcza w klasach młodszych w pierwszych dniach nauki powinien mniej skupiać się na realizacji podstawy programowej, a bardziej na kształtowaniu właśnie tych poprawnych stosunków społecznych. Zabawy integracyjne są bowiem idealnym sposobem na to, aby dzieci poznały się wzajemnie i chciały nawiązywać kontakty z rówieśnikami, identyfikowały się z klasą i umiały wyrażać swoje uczucia i myśli.
W klasach 1-3 z pewnością służą temu różnego rodzaju zabawy ruchowe i słowne. Z użyciem rekwizytów, ale i nie tylko. Przedstawiam kilka z nich, które są sprawdzone i lubiane przez dzieci. Pierwsza z nich to typowa dla dzieci, których większość się jeszcze nie zna.
1. Nieznajoma para
Przed wejściem do klasy prosimy, aby dzieci dobrały się w pary, ale w taki sposób, aby były to osoby, które się nie znają np. z przedszkola czy podwórka. Przedstawiają się sobie i zapamiętują imię koleżanki lub kolegi. Następnie prosimy o zmianę miejsc i wymieszanie się dzieci. Do klasy wchodzimy w początkowych parach i tak siadamy w ławkach.
2. Przywitaj się ze mną - filmik
W czasie kiedy dzieci ustawiają się przed wejściem do klasy lub sali, wyznaczamy jedną osobę, która staje w drzwiach np. Ninę. Pozostałe osoby wchodzące prosimy, aby po kolei witały się z Niną w różny sposób, poprzez podanie ręki, przybicie tradycyjnej piątki czy żółwika, lub bez dotykania powiedzenie tej osobie: cześć, hej, lub coś miłego np. lubię cię, ładnie dziś wyglądasz. Codziennie wyznaczamy inną osobę, aby każdy mógł uczestniczyć w takich powitankach.
3. Nazywam się...
W kręgu podajemy sobie kłębek wełny (najlepiej grubszej) mówimy swoje imię i kilka słów o sobie. Np. Mam na imię Ola i lubię tańczyć. W domu mam pieska – Brutusa. Ola odwija kawałek nitki zostawiając sobie jej początek i następnie podaje kłębek innej osobie. Jeśli w klasie jest dużo dzieci, może w ten sposób przedstawić się kilkoro i później zrobić jakiś przerywnik np. wyliczankę (w tym czasie nitkę można nawinąć na nadgarstek)
– wszyscy są – (klaszczemy dwa razy),
– witam was – (uderzamy dwa razy o kolana),
– zaczynamy już czas – (klaszczemy dwa razy, raz w dłonie i raz o kolana),
– jestem ja, jesteś ty – (pokazujemy na siebie, pokazujemy na dziecko),
– raz, dwa, trzy – (klaszczemy trzy razy).
Po skończonej wyliczance, można chóralnie przypomnieć imiona dzieci które już się przedstawiły. Nawiązując do nitki, która połączy wszystkie dzieci w klasie, można powiedzieć, że powinniśmy "trzymać się razem". Zwijając nitkę po zabawie przypominamy imiona dzieci.
6. Nasza klasa
Na kartce każdy rysuje siebie i pisze swoje imię. Każdy wycina narysowaną postać i przykleja wraz z imieniem do dużego arkusza. Na tym dużym arkuszu, na środku piszemy np.: Klasa 1 B w SP 4 w Koszalinie. Można też odrysować swoją dłoń, na której napiszemy swoje imię. Przy tym zadaniu sprawdza się rymowanka A. Zyskowskiego:
Nasza klasa – pierwsza B(e), jak się uczyć dobrze wie.
Nasza klasa pierwsza A, do nauki serce ma.
My się znamy i lubimy, teraz wam się przedstawimy. (imiona mówią dziewczynki a później chłopcy). Chętne dzieci mogą zaśpiewać swoje imię na dowolną melodię.
7. Kamień, papier i nożyczki w ruchu
Dzielimy klasę na dwa zespoły, które stoją naprzeciwko siebie oddzielone linią. Krok do przodu robi pierwsza para – dzieci z przeciwnych drużyn mówią głośno swoje imiona i grają w tradycyjny Kamień, papier i nożyczki. Osoba, która wygra, pokazuje ćwiczenie dla wszystkich. Jeśli jest mało miejsca, pokazuje np. wesołą minę lub układ rąk, które dzieci naśladują. Do gry przystępuje następna para, aż wszystkie dzieci wezmą udział. Jeśli jest nieparzysta liczba dzieci, nauczyciel zaprasza do zabawy, pokazu i gry dziecko, które pozostało samo.
8. Moje mocne strony
Tworzymy koło fortuny z imionami uczniów i nauczyciela. Losujemy kolejno i prosimy wylosowaną osobę o wskazanie swojej supermocy. Taka zabawa pozwala na lepsze poznanie się, kształtowanie pozytywnego wizerunku i wzajemnego szacunku do siebie. Jeśli nie chcemy mówić o sobie, to wylosowany uczeń może wybrać innego ucznia w klasie i opowiedzieć o jego supermocy. Inny pomysł na zastosowanie koła to zaproponowanie wyzwania, które wcześniej wpisujemy do koła, a zadaniem ucznia jest wylosowanie i ewentualnie przedstawienie pomysłów na jego realizację.
Koło fortuny wygenerujesz tutaj: https://www.online-stopwatch.com/random-name-pickers/name-picker-wheel/
9. Kto szepcze moje imię
Dzieci siedzą w kole. Prowadzący wskazuje uczestnika, który zamiast swojego imienia będzie wypowiadał imię osoby zgadującej. Osoba zgadująca siedzi w środku. Na sygnał osoby prowadzącej wszyscy zaczynają szeptać swoje imiona a tylko jedna mówi imię zgadującego. Zadaniem osoby zgadującej jest rozpoznanie, kto mówi jego imię. Ta zabawa wycisza i koncentruje grupę.
10. Ogon smoka
Dzielimy dzieci na dwa zespoły, aby jeden zademonstrował a drugi mógł się przyglądać. Zespół ustawia się w rzędzie i trzyma się za ramiona. Pierwsza osoba jest głową a ostatnia ogonem smoka. Do ogona (za spodenki) można przymocować szarfę lub chustkę. Na sygnał, zespół tak się porusza i manewruje ciałem, bez odrywania rąk, aby głowa dogoniła ogon i wyrwała szarfę. Gdy tak się stanie, do zabawy wkracza drugi zespół. Zabawę powtarzamy kilkakrotnie, głośno powtarzając imiona dzieci będące głową i ogonem.
11. Linka
Dzielimy klasę na dwa lub trzy zespoły, w których dzieci będą ze sobą współpracować. Drużyna ma za zadanie przejść z jednej strony na drugą nad poziomo zawieszoną linką na różnych wysokościach. Drużyna musi trzymać się za ręce, lub trzymać rękę na barku lub kolanie partnera z drużyny. Bezpośredni kontakt fizyczny, możemy zastąpić poprzez przedłużenie połączenia innym przedmiotem np. krótką linką lub pluszakiem. Zabawa sprawdza się i dzieci świetnie współpracują nawet na małych powierzchniach.
12. Literki, cyferki lub figury geometryczne
Dzielimy dzieci na 3-4 osobowe drużyny. W tym celu dzieci mogą same się dobrać, lub sadzamy je w kole i odliczamy np. do 4 tak, aby każdy zapamiętał, którym jest numerkiem. Następnie wstają jedynki i ustawiają się w rzędzie, potem dwójki, trójki itd. Zespoły można oznaczyć szarfami. Włączamy muzykę i dzieci tańczą w jej rytm. Na przerwę w muzyce podajemy hasło – literka O i dzieci w drużynach układają ją ze swoich ciał. Nie sugerujmy dzieciom w jaki sposób to zrobić, a ich kreatywność może nas zaskoczyć. Miłej zabawy :)
