Justyna Jakubczyk
doradczyni metodyczna edukacji wczesnoszkolnej
Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie
justynajakubczyk@cen.edu.pl
Początek roku szkolnego jest dużym wyzwaniem szczególnie, gdy obejmujemy klasą pierwszą. Ogromnie stresującym dla mnie momentem jest zawsze zakończenie zajęć i przekazanie dzieci pod opiekę rodziców. Jest to szczególnie trudne w pierwszych dniach września, kiedy to jeszcze nie utożsamiamy ucznia z jego rodzicami. Trzeba wielokrotnie przypominać, że bardzo ważne jest to, aby rodzice i opiekunowie dzieci sygnalizowali odebranie swoich pociech. Obserwować reakcję dzieci i sprawdzać komu przekazujemy je pod opiekę.
Wrzesień to również miesiąc pierwszych spotkań z rodzicami uczniów – wywiadówek. To są zwykle długie spotkania, gdyż mamy wiele obowiązków, które nakłada na nas m.in. Ustawa o Systemie Oświaty. Chcemy też poznać rodziców naszych uczniów, zaprezentować swoją osobę. Warto przekazać zasady obiegu informacji w szkole.
Tak zwane obowiązki informacyjne wobec ucznia i jego rodziców polegają na przekazaniu, najlepiej na pierwszych zajęciach z uczniami i pierwszych wywiadówkach informacji o:
Z uwagi na to, że pracując w klasach młodszych jesteśmy zarówno nauczycielem, jak i wychowawcą musimy również pamiętać, aby jeszcze poinformować o:
Wychowawcy klas 1 powinni wyjaśnić rodzicom zasady funkcjonowania dziennika elektronicznego w szkole – zaprezentować sposób logowania się, pokazać podstawowe funkcjonalności (np. moduł frekwencja, oceny, wiadomości) oraz wskazać gdzie i jak można uzyskać pomoc w obsłudze e-dziennika. Takie same informacje dotyczące funkcjonowania dziennika elektronicznego należy przekazać rodzicom uczniów przyjętych do szkoły w późniejszym terminie. Bardzo ważne jest to, aby każdy z rodziców własnoręcznym podpisem potwierdził, że został zapoznany z wyżej wymienionymi dokumentami i sposobem obsługi e-dziennika. W większości szkół odchodzi się od dzienniczków ucznia i wybiera się komunikatory e-dziennika jako sposób na kontakt z rodzicami. Dlatego tak istotne jest zaprezentowanie obsługi dziennika na pierwszym spotkaniu oraz rozeznanie możliwości technicznych (dostęp do internetu i urządzeń TIK). Gdy dziecko boryka się z jakimiś trudnościami rodzic może zarzucać brak bieżącej informacji o sytuacji wychowawczo-edukacyjnej jego dziecka. Przecież może nie mieć możliwości zalogowania się do e-dziennika. Stąd tak ważne jest właściwe spełnienie obowiązków informacyjnych na pierwszych wywiadówkach i odnotowanie tego faktu w dzienniku. Niespełnieni obowiązku informacyjnego może stanowić podstawę wniesienia zastrzeżeń do tryby wystawania oceny, co z kolei przysporzy nam dodatkowych zadań i niepotrzebnego stresu.
Pamiętajmy również o uzyskaniu od rodziców koniecznych pisemnych zgód, np.:
- na wykorzystanie wizerunku dziecka na witrynach internetowych związanych ze szkołą,
- przetwarzanie danych osobowych (ta zgoda często jest wypełniana już na etapie rekrutacji do szkół, jeśli tak jest w przypadku twojej placówki nie musisz przygotowywać takiego dokumentu)
- udział w wyjściach na terenie miejscowości (dalsze wycieczki zawsze wymagają indywidualnych zgód i dokumentacji wynikających z procedur wewnątrzszkolnych),
- udziały w eksperymentach pedagogicznych, innowacjach, czy projektach (szczególnie tych wymagających przekazania danych osobowych lub udostępnienia dokumentacji fotograficznej),
- udziału w programach, w których dzieci otrzymują produkty mleczne, owoce i warzywa (polecam przygotowanie sobie listy zbiorczej, dzięki której szybko zorientujemy się, które z dzieci nie mogą dostać danych produktów),
- na objęcie opieką pielęgniarki szkolnej (proszę zwrócić uwagę, że nie wszyscy rodzice wyrażają zgodę na fluoryzację),
- deklarację uczestniczenia dziecka w zajęciach z zakresu religii i etyki (rodzic wybiera przedmiot na który będzie uczęszczało jego dziecko).
Inne dokumenty i oświadczenia pozyskiwane od rodziców, które wymagają ich podpisu/zgody na (poznanie ich treści i) zastosowanie przez nauczycieli to:
- upoważnienia do odbioru dziecka ze szkoły,
- regulaminy związane z wypożyczeniem podręczników szkolnych,
- zaświadczenia od lekarzy lub innych specjalistów.
Jeśli dziecko posiada dokumentację psychologiczno-pedagogiczną (opinię lub orzeczenie, diagnozę specjalistyczną, np. SI) rodzice powinni, razem z tym dokumentem, pozostawić w szkole oświadczenie, że wyrażają zgodę na udostepnienie jego treści nauczycielom i specjalistą pracującym z dzieckiem. Na podstawie tych dokumentów powstanie karta pomocy psychologiczno-pedagogicznej, na której wyszczególnione zostaną zajęcia, jakie dyrektor przyzna dla wsparcia ucznia. Rodzic pisemnie potwierdza zgodę na udział dziecka w tych zajęciach lub brak takowej zgody.
Powinniśmy przedstawić rodzicom kalendarium roku szkolnego, ze szczególnym uwzględnieniem dodatkowych dni wolnych, tzw. dyrektorskich.
Na pierwszej wywiadówce należy również zapoznać rodziców z zasadami działania świetlicy i stołówki szkolnej. Warto wskazać, która szatnia będzie użytkowana przez dzieci z naszej klasy. Pamiętaj, że dla rodziców nie muszą być jasne pojęcia strój na W-F, strój galowy. Wskaż Statut jako dokument regulujący pracę szkoły i źródło ważnych informacji. Rodzice zapisując dziecko do szkoły niejako zobowiązują się do przestrzegania zapisów zawartych w statucie. Porozmawiaj o zasadach zachowania się na apelach i uroczystościach szkolnych, uświadom rodzicom, że swoją postawą dają przykład swoim dzieciom. Poproś rodziców o to, by swoje wątpliwości, czy zastrzeżenia zgłaszali bezpośrednio do ciebie. Rozmawiając o szkole i twojej pracy w domu, zwłaszcza w tonie powątpiewania, czy też dezaprobaty negatywnie wpływają na wynik twojej pracy wychowawczej. Parafrazując znane powiedzenie – najważniejsze co może zrobić rodzic dla ucznia, to szanować jego nauczyciela. Pomyłki mogą przytrafić się każdemu, ale rozmowa o nich wymaga taktu i szacunku – reguła ta dotyczy trzech podmiotów współpracy na linii: rodzic-uczeń-nauczyciel. Postawa dorosłego charakteryzująca się brakiem szacunku tak naprawdę najbardziej odbije się na dziecku, warto zwrócić na to uwagę rodzicom swoich uczniów. Dzieci odwzorowują model relacji obserwowanych między dorosłymi we własnych relacjach, zarówno tych rówieśniczych, jak i ze starszymi. Dobre wzorce chronią dzieci.
Trudną kwestią jest również wybór klasowej rady rodziców. Rodzice nie zawsze chętnie włączają się w życie klasy i szkoły. Jednak za chwilę podejmowane będą decyzje w sprawie, np. Pasowania, Mikołajek, wycieczek szkolnych i potrzebni będą przedstawiciele klasy, z którymi decydować będziemy. Łatwiej spotkać się i dojść do porozumienia w małej grupie niż na forum całej klasy.
Po spotkaniu szkolnej rady rodziców do przekazania będą informację dotyczące wysokości składki na Komitet Rodzicielski i ubezpieczenie (obydwie składki są dobrowolne).
Jak widać przygotowanie do pierwszej wywiadówki jest bardzo czasochłonne. Jest tak wiele kwestii, o których należy pamiętać i te, o których zapomnieć nie można… Dla części rodziców to będzie pierwszy kontakt z wychowawcą ich dziecka. Pierwsze dobre wrażenie możemy wywrzeć tylko raz. Warto zadbać o właściwą atmosferę i prezentację siebie jako fachowca godnego zaufania. Takie elementy jak przemyślana agenda spotkania, wywietrzona sala, elegancki strój, długopisy i pakiety dokumentów przygotowane dla każdego rodzica z pewnością pomogą budować profesjonalny wizerunek nauczyciela - wychowawcy.
