Treści związane z doradztwem zawodowym są realizowane w placówkach edukacyjnych nie tylko przez doradcę zawodowego, ale również przez nauczycieli przedmiotów kształcenia ogólnego. i zawodowego. Informację o obowiązku realizacji doradztwa zawodowego przez nauczycieli kształcenia ogólnego odnajdziemy w Prawie Oświatowym (Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r,), w Rozporządzeniu Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019r. - w sprawie doradztwa zawodowego oraz w Obwieszczeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lipca 2020r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach edukacyjnych.
Realizację doradztwa zawodowego na lekcji georafii możemy podzielić na dwanaście modułów:
MODUŁ I Zmiana – stały element życia.
MODUŁ II Stres – wróg czy przyjaciel?
MODUŁ III Motywacja – co to jest i po co?
MODUŁ IV Czy współpraca się opłaca?
MODUŁ V Jaki jestem? Oto jest pytanie.
MODUŁ VI Zainteresowania – inspiracja do działania i sposób na relaks.
MODUŁ VII Rozwijam skrzydła… podsumowanie wiedzy o sobie.
MODUŁ VIII Świat zawodów. Co to takiego?
MODUŁ IX Decyzje – szanse czy ograniczenia?
MODUŁ X Zawody – co warto o nich wiedzieć?
MODUŁ XI Szkolnictwo średnie. Ścieżki kształcenia.
MODUŁ XII Cele i plany edukacyjno-zawodowe.
Pomiżej przedstawiam praktyczne wzkazówki jakie treści mogą znajdować się w powyższych modułach:
Doradztwo zawodowe – geografia
MODUŁ I Zmiana – stały element życia
→ Nauczyciel geografii może potraktować zagadnienie związane ze zmianą czasu jako zaproszenie uczniów do dyskusji na temat strategii radzenia sobie ze zmianą.
→ Tłem sprzyjającym dyskusji na temat otwartości uczniów na zmiany mogą być również lekcje poświęcone porom roku.
MODUŁ II Stres – wróg czy przyjaciel?
→ Na lekcjach geografii nauczyciel może poruszyć tematykę stresu, realizując zagadnienia związane ze zjawiskami wulkanicznymi i trzęsieniami ziemi. To doskonała okazja do omówienia różnorodnych problemów związanych ze zjawiskami przyrody wywołującymi sytuacje stresowe, takimi jak powódź, gradobicie, sztorm, huragan itp.
→ Omawianie zagadnień związanych z nagłymi załamaniami pogody lub trzęsieniami ziemi to także przestrzeń do rozmowy o zawodach związanych z monitorowaniem tych zjawisk i ostrzeganiem ludności cywilnej przed nadchodzącymi kataklizmami.
MODUŁ III Motywacja – co to jest i po co?
→ Nauczyciel geografii może potraktować zagadnienie związane z poznawaniem zróżnicowania geograficznego Polski i Europy jako zaproszenie uczniów do dyskusji na temat motywacji podróżników i zdobywców nieprzetartych szlaków, którzy zawodowo zajmują się alpinizmem, himalaizmem, żeglarstwem lub podróżują do miejsc nadal mało dostępnych dla „innych”.
MODUŁ IV Czy współpraca się opłaca?
→ Omawiając zagadnienia związane z tematem relacji przyroda – człowiek – gospodarka, w odniesieniu do Polski, Europy i wybranych regionów świata, nauczyciel może poruszyć wątek związany ze współpracą np. przedstawicieli reprezentujących te trzy przestrzenie oraz przygotować przykłady współpracy w tym obszarze i miejsca, w których z jakiegoś powodu taka współpraca nie może zaistnieć. Uczniowie analizują warunki, w jakich współpraca odbywa się z sukcesem, tworząc katalog czynników sprzyjających różnorodnym typom współpracy.
→ Przy okazji omawiania różnych regionów Europy i świata może zostać poruszony wątek współpracy w odniesieniu do wypraw górskich lub morskich.
MODUŁ V Jaki jestem? Oto jest pytanie
→ Na lekcjach geografii, omawiając kolejne działy, nauczyciel może wywołać dyskusję na temat predyspozycji, jakimi powinien cechować się człowiek, który chciałby zawodowo związać się z branżami, w których geografia odgrywa kluczową role, jak np. geolog, geodeta, kartograf, specjalista ds. turystyki.
MODUŁ VI Zainteresowania – inspiracja do działania i sposób na relaks
Tematykę zainteresowań uczniów nauczyciele mają możliwość poruszyć na każdym przedmiocie edukacji szkolnej, nawiązując do realizowanego programu. Mogą to uczynić poprzez odpowiednio dobrane zajęcia i ćwiczenia pomagające określić zainteresowania lub uzdolnienia uczniów, a także mogą inspirować młodzież do poszukiwania własnej drogi. Propozycje pracy z uczniami szkoły nad rozwojem ich zainteresowań, szczególnie zawodowych.
Na tym etapie edukacji oraz rozwoju człowieka warto stwarzać młodzieży jak najwięcej możliwości eksploracji siebie i świata. To czas, w którym młodzi ludzie chętnie próbują nowych rzeczy, sprawdzają swoje możliwości, niejednokrotnie próbują przekraczać wyznaczone im granice, także edukacyjne. Poprzez różne inicjatywy, inspirująco i z pasją prowadzone lekcje, koła zainteresowań, wspieranie pozaszkolnych aktywności uczniów (uczęszczanie na lekcje gry na instrumentach, do klubu sportowego, na lekcje tańca, karate, rysunku itp.) oraz różnorodne wydarzenia szkolne i lokalne, w które angażują się uczniowie, nauczyciele mają okazję pomóc młodym ludziom zweryfikować ich dotychczasowe zainteresowania i preferencje oraz wesprzeć w sytuacji konieczności określenia ich na nowo.
MODUŁ VII Rozwijam skrzydła… podsumowanie wiedzy o sobie
→ Obserwacja i pomiary w terenie to tematy, które można powiązać z rozwijaniem zainteresowań uczniów związanych np. z geologią, geodezją.
→ Rozwijanie umiejętności korzystania z map, planów może stanowić sposób na rozwijanie zainteresowań uczniów pracą związaną z przygotowywaniem map, ich drukiem.
MODUŁ VIII Świat zawodów. Co to takiego?
→ Zagadnienie dotyczące obserwacji i pomiarów w terenie pozwala na poznawanie zawodów: geolog, geodeta, geograf, geofizyk.
→ Rozwijanie umiejętności korzystania z map może posłużyć nauczycielowi do zainteresowania uczniów pracą np. kartografa, rysownika kartograficznego, rysownika geodezyjnego.
→ Poznawanie zawodów hydrometeorolog, meteorolog, synoptyk można połączyć z lekcjami dotyczącymi omawiania zagadnień klimatycznych.
→ Tematy związane z rolnictwem, hodowlą i chowem zwierząt to sposobność do przybliżenia wielu zawodów, np. technik rolnik, rolnik, pszczelarz, technik weterynarii, technik ogrodnik, technik hodowca koni, technik architektury krajobrazu.
→ Nauczyciel może potraktować zawody charakterystyczne dla różnych gałęzi przemysłu jako dodatkowe źródło wiedzy dla uczniów.
→ Omawiając walory turystyczne Polski nauczyciel może wspomnieć o zawodach, które mają związek z branżą turystyczną, takie jak: pracownik informacji turystycznej, informator ruchu pasażerskiego, technik obsługi ruchu turystycznego.
→ Lekcje na temat Morza Bałtyckiego mogą stanowić kontekst omówienia zawodów związanych z pracą na morzu, np. oficer mechanik statku morskiego, technik nawigator morski, technik rybołówstwa morskiego, technik mechanik okrętowy, bosman.
→ Omawiając sieci transportowe, nauczyciel może porozmawiać z uczniami na temat przykładowych zawodów związanych z transportem, jak np. technik logistyk, technik spedytor, spedytor, technik eksploatacji portów i terminali.
MODUŁ IX Decyzje – szanse czy ograniczenia?
→ Nauczyciel geografii może potraktować zagadnienie związane z poznawaniem zróżnicowania geograficznego Polski i Europy jako zaproszenie uczniów do dyskusji na temat wyborów towarzyszących współczesnym podróżnikom oraz zdobywcom gór i oceanów.
MODUŁ X Zawody – co warto o nich wiedzieć?
→ Ponieważ geografia sprzyja generowaniu bardzo wielu zawodów, warto zainteresować nimi uczniów.
→ Warto akcentować te zawody, które cieszą się szczególnym zainteresowaniem wśród uczniów.
MODUŁ XI Ścieżki kształcenia
→ Na lekcjach, omawiając zawody, można przekazać także informacje o szkołach i uczelniach, w których można się uczyć danego zawodu związanego z geografią.
MODUŁ XII Cele i plany edukacyjno-zawodowe
→ Na lekcjach poświęconych wybranym zagadnieniom geografii gospodarczej uczniowie analizują cele polityki państwa związane m.in. z polityką rolną, urbanistyką, polityką energetyczną i surowców naturalnych oraz polityką przedsiębiorstw produkcyjnych. Na ich podstawie próbują określać kierunki rozwoju gospodarczego oraz przewidywane zmiany. Tego rodzaju zajęcia pozwalają uczniom zdobyć wiedzę na temat kontekstu rynku pracy, który warto uwzględniać, planując swoją drogę zawodową.
doradca metodyczny Maciej Wiktorowski
