Treści związane z doradztwem zawodowym są realizowane w placówkach edukacyjnych nie tylko przez doradcę zawodowego, ale również przez nauczycieli przedmiotów kształcenia ogólnego. i zawodowego. Informację o obowiązku realizacji doradztwa zawodowego przez nauczycieli kształcenia ogólnego odnajdziemy w Prawie Oświatowym (Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r,), w Rozporządzeniu Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019r. - w sprawie doradztwa zawodowego oraz w Obwieszczeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lipca 2020r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach edukacyjnych.
Realizację doradztwa zawodowego na lekcji chemii możemy podzielić na dwanaście modułów:
MODUŁ I Zmiana – stały element życia.
MODUŁ II Stres – wróg czy przyjaciel?
MODUŁ III Motywacja – co to jest i po co?
MODUŁ IV Czy współpraca się opłaca?
MODUŁ V Jaki jestem? Oto jest pytanie.
MODUŁ VI Zainteresowania – inspiracja do działania i sposób na relaks.
MODUŁ VII Rozwijam skrzydła… podsumowanie wiedzy o sobie.
MODUŁ VIII Świat zawodów. Co to takiego?
MODUŁ IX Decyzje – szanse czy ograniczenia?
MODUŁ X Zawody – co warto o nich wiedzieć?
MODUŁ XI Szkolnictwo średnie. Ścieżki kształcenia.
MODUŁ XII Cele i plany edukacyjno-zawodowe.
Pomiżej przedstawiam praktyczne wzkazówki jakie treści mogą znajdować się w powyższych modułach:
Doradztwo zawodowe – chemia
MODUŁ I Zmiana – stały element życia
→ Określenie „zmiana” pojawia się w treściach programowych dotyczących np. zmiany powierza pod wpływem zanieczyszczeń, zmiany pod wpływem rozpuszczania różnych substancji w wodzie – te tematy mogą dla nauczyciela stanowić kontekst dla rozmowy o zmianach, które zachodzą w życiu uczniów, np. pod wpływem kolegów i koleżanek, zmiany nauczyciela itp.
MODUŁ II Stres – wróg czy przyjaciel?
→ Wykonywaniu zawodów „chemicznych” nierzadko towarzyszy stres w trakcie wykonywania doświadczeń i eksperymentów. To dobry pretekst do porozmawiania z uczniami o zawodach ryzykownych i stresie w pracy zawodowej.
MODUŁ III Motywacja – co to jest i po co?
→ Temat związany z analizą reakcji chemicznych to dobra przestrzeń do rozmowy z uczniami na temat czynników motywujących chemików pracujących w laboratoriach do podejmowania ciągle nowych wyzwań badawczych. Nauczyciel może porozmawiać z uczniami o tym, co sprawia, że ludzie wybierają tego rodzaju drogę zawodową. Dyskusja może również dotyczyć ich motywacji do zainteresowania się tym przedmiotem i zagadnieniami z nim związanymi.
MODUŁ IV Czy współpraca się opłaca?
→ Lekcje chemii mogą być dla uczniów okazją do sprawdzenia swoich predyspozycji do pracy w zawodzie chemika, który niejednokrotnie pracuje w zespole innych specjalistów.
→ Nauczyciel demonstrując uczniom, jak posługiwać się prostym sprzętem laboratoryjnym, może pobudzać młodzież do współpracy przy oglądaniu i analizie obserwowanych procesów chemicznych.
MODUŁ V Jaki jestem? Oto jest pytanie
→ Nauczyciel, realizując tematy dotyczące kolejnych zagadnień z dziedziny chemii, może zachęcić młodzież do refleksji na temat umiejętności i cech osobowościowych, jakie są potrzebne, aby z satysfakcją wykonywać zawód chemika lub zawody pokrewne.
MODUŁ VI Zainteresowania – inspiracja do działania i sposób na relaks
Tematykę zainteresowań uczniów nauczyciele mają możliwość poruszyć na każdym przedmiocie edukacji szkolnej, nawiązując do realizowanego programu. Mogą to uczynić poprzez odpowiednio dobrane zajęcia i ćwiczenia pomagające określić zainteresowania lub uzdolnienia uczniów, a także mogą inspirować młodzież do poszukiwania własnej drogi. Propozycje pracy z uczniami szkoły nad rozwojem ich zainteresowań, szczególnie zawodowych.
Na tym etapie edukacji oraz rozwoju człowieka warto stwarzać młodzieży jak najwięcej możliwości eksploracji siebie i świata. To czas, w którym młodzi ludzie chętnie próbują nowych rzeczy, sprawdzają swoje możliwości, niejednokrotnie próbują przekraczać wyznaczone im granice, także edukacyjne. Poprzez różne inicjatywy, inspirująco i z pasją prowadzone lekcje, koła zainteresowań, wspieranie pozaszkolnych aktywności uczniów (uczęszczanie na lekcje gry na instrumentach, do klubu sportowego, na lek cje tańca, karate, rysunku itp.) oraz różnorodne wydarzenia szkolne i lokalne, w które angażują się uczniowie, nauczyciele mają okazję pomóc młodym ludziom zweryfikować ich dotychczasowe zainteresowania i preferencje oraz wesprzeć w sytuacji konieczności określenia ich na nowo.
MODUŁ VII Rozwijam skrzydła… podsumowanie wiedzy o sobie
→ Podczas lekcji nauczyciel ma możliwość zaobserwowania uczniów, którzy przejawiają zainteresowania chemią.
→ Nauczyciel może uczyć uczniów posługiwania się prostym sprzętem laboratoryjnym, co może być ciekawą propozycją dla uczniów pod kątem sprawdzenia swoich predyspozycji do wyboru zawodu tematycznie powiązanego z chemią.
→ Lekcje chemii mogą być dla uczniów okazją do sprawdzenia swoich cech, które mogą być cenne w wykonywaniu zawodów związanych z chemią.
MODUŁ VIII Świat zawodów. Co to takiego?
→ Nauczyciel, omawiając tematy powiązane z zagadnieniami np. substancje i ich właściwości, budowa wewnętrzna materii, powietrze i gazy, może przyporządkować zawody, w których potrzebne są omawiane treści.
→ Nauczyciel może przygotować doświadczenia chemiczne, które mogą posłużyć rozwojowi zainteresowań uczniów. Może je pokazać w kontekście różnych zawodów związanych z chemią.
MODUŁ IX Decyzje – szanse czy ograniczenia?
→ Temat związany z analizą reakcji chemicznych to dobra przestrzeń do rozmowy z uczniami na temat czynników motywujących chemików pracujących w laboratoriach do podejmowania ciągle nowych wyzwań badawczych. Nauczyciel może porozmawiać z uczniami o tym, co sprawia, że ludzie wybierają tego rodzaju drogę zawodową. Dyskusja może również dotyczyć ich motywacji do zainteresowania się tym przedmiotem i zagadnieniami z nim związanymi.
MODUŁ X Zawody – co warto o nich wiedzieć?
→ Nauczyciel podczas lekcji, omawiając poszczególne tematy, może podjąć się powiązania prezentowanych treści z przedmiotu z zawodami, w których potrzebna jest wiedza z zakresu chemii.
→ Nauczyciel może zorganizować wycieczkę zawodoznawczą do firmy lub spotkanie z przedstawicielami zawodów z branży chemicznej.
MODUŁ XI Szkolnictwo średnie. Ścieżki kształcenia
→ Omawiając zawody, w których ważna jest wiedza chemiczna, nauczyciel może przedstawić także szkoły, w których można zdobywać kwalifikacje związane z poszczególnymi zawodami.
MODUŁ XII Cele i plany edukacyjno-zawodowe
→ Zagadnienia związane z analizą reakcji chemicznych to okazja do rozmowy z uczniami na temat planowania i organizacji pracy chemików pracujących w różnych przestrzeniach. Nauczyciel może zainicjować dyskusję na temat znaczenia umiejętności organizacji prac oraz planowania w pracy badawczej.
doradca metodyczny Maciej Wiktorowski
