Renata Pietras-Pacynko
Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego
Porównanie modeli medycznego i biopsychospołecznego
Aspekt analizy |
Model medyczny |
Model biopsychospołeczny |
Cel diagnozy |
Identyfikacja deficytów, niezgodności z tzw. normą. |
Identyfikacja trudności i barier w rozwijaniu potencjału podmiotu. Diagnoza przeszkód w samorealizacji. |
Zakres diagnozy |
Dziecko/uczeń |
Dziecko/uczeń i jego środowisko (rodzice/opiekunowie, nauczyciele, rówieśnicy w przedszkolu/szkole i poza nią). |
Metody diagnozy |
Ilościowe, operowanie pojęciami norm:
|
Ilościowo – jakościowe
Źródłem wnioskowania jest przede wszystkim obserwacja zmian w indywidualnym rozwoju dziecka.
Odniesienie wyników dziecka do poprzednich jego badań, a dopiero potem do normy. |
Model edukacji |
Specjalna, segregacja, wyłączanie |
Włączanie |
Cel interwencji terapeutycznej |
Ograniczenie negatywnych skutków choroby/zaburzenia. |
Pełny dobrostan psychofizyczny. |
Cel edukacji |
Adaptacja dziecka/ucznia do otoczenia poprzez przyjmowanie gotowych „sprawdzonych wzorców”.
Celem działań edukacyjnych (tj. kształcenia i wychowania) jest maksymalne zbliżenie dziecka/ucznia do powszechnie obowiązującego standardu. |
Wsparcie dziecka/ucznia w kształtowaniu indywidualnych (tj. opartych na posiadanych zasobach) skutecznych strategii radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi.
Placówki (przedszkole/szkoła) pobudza i wspomaga dążenie dziecka/ucznia do samorealizacji poprzez zwiększenie puli środków umożliwiających osiąganie pożądanych efektów w obszarze kształcenia i wychowania. |
Używana klasyfikacja |
ICD - 10 |
ICD - 10 i ICF (ujęcie kompleksowe) |
Idea modelu biopsychospołecznego i związanej z nim diagnozy funkcjonalnej znalazła silne podstawy w tzw. psychologii pozytywnej, która odchodzi od poszukiwania patomechanizmów na rzecz formułowania koncepcji udanego życia.
W ramach psychologii pozytywnej powstało wiele teorii konceptualizujących mocne strony człowieka. Wśród nich szczególnie inspirująca dla praktyki psychopedagogicznej jest teoria inteligencji sprzyjającej powodzeniu życiowemu autorstwa Roberta Sternberga.
Według tej teorii o sukcesie podmiotu decyduje synergia pomiędzy trzema typami zdolności (inteligencji):
Idea koncepcji Sternberga bliska jest modelowi biopsychospołecznemu, gdyż z jednej strony zakłada:
z drugiej zaś podkreśla:
Ta synergia powinna być szczególnie wyartykułowana, gdyż wielu propagatorów modelu biopsychospołecznego całkowicie błędnie zakłada, że jedynym źródłem niepełnosprawności jest nieprzychylne środowisko, zupełnie zapominając o roli zasobów osobistych podmiotu.
Literatura: "Planowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Diagnoza funkcjonalna. Działania postdiagnostyczne" T. Knopik ORE 2018