Izabela Janocha
doradca metodyczny
edukacji wczesnoszkolnej
izabela.janocha@cen.edu.pl
Wrzesień to bardzo ważny i intensywny miesiąc w szkole. Nauczyciele czekają na swoich uczniów , wypoczęci po wakacyjnym urlopie. Uczniowie cieszą się na spotkanie z przyjaciółmi i kolegami z klasy. Wielu oczekuje na spotkanie z ulubionym nauczycielem.
Rodzice oddychają z ulgą, że czas wakacji dobiegł końca i organizowanie wakacyjnego wypoczynku dzieciom również się skończyło. Że szkoła „ruszyła” pomimo pandemii, że wracamy do normalności.
Pierwszy miesiąc w szkole to w dużej części czas poświęcony na sprawy organizacyjne. We wrześniu integrujemy zespół klasowy, a nauczyciel rozlicza się z planu pracy wychowawcy i wielu innych dokumentów.
Nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej musi także zadbać o wygląd klasopracowni, kontrakt, plan pracy wychowawcy, wypełnić wiele różnych dokumentów. Jak się w tym wszystkim nie pogubić? Jak rozplanować działania, aby już we wrześniu nie stracić zapału do dalszej pracy?
Grunt to dobra organizacja. Wiele działań nauczyciel może wykonać ze swoimi uczniami i ich rodzicami.
Już w pierwszym dniu szkoły nauczyciel ma do przekazania uczniom plan lekcji, różne deklaracje do podpisu dla rodziców. Może je spakować do koperty, która będzie w nietypowy sposób opisana i ozdobiona, a jednocześnie zapobiegnie „zgubieniu się” tychże informacji.
W czasie pandemii wiele szkół ograniczyło dekorowanie klas do niezbędnego minimum. Z półek klasowych mebli musiały zniknąć przedmioty, których nie da się skutecznie zdezynfekować. Jednak nie rezygnujmy całkowicie z dekoracji. Te papierowe, na tablicach, są jak najbardziej wskazane. Szczególnie, jeśli są efektem pracy uczniów. Bardzo popularne i godne polecenia są wszelkie notatki rysunkowe, które wymagają jedynie wyobraźni lub odrobinę inspiracji. Takich inspiracji dostarczą nauczycielowi i uczniom profile na fb np.: Rysuję dla moich uczniów – profil stworzony przez Mateusza Łyska czy Myślenie wizualne Eli Curyło i wiele innych podobnych. Rysnotki, czy sketchnotki nie wymagają szczególnie pięknego papieru i wielkiego nakładu pracy.
Wystarczy zwykły papier ksero i kilka flamastrów i wcześniej wspomniane inspiracje.
Najlepszy kontrakt, to ten wypracowany przez uczniów, nawet pierwszoklasistów. Choć jak sugeruje dr Marzena Żylińska ( Budząca Się Szkoła), nie powinniśmy od razu zaczynać od tzw. zasad zachowania w szkole. Często sytuacje szkolne w pierwszych dniach i tygodniach podpowiedzą uczniom, jaką zasadę zachowania umieścić w kontrakcie. Ten zbiór zasad może być stale aktualizowany. Gdy uczniowie go podpiszą – nam nauczycielom będzie łatwiej go egzekwować. Kontrakt, czy zbiór zasad powinien być umieszczony w widocznym miejscu tak, aby móc się do niego odnosić w razie potrzeby i nie tylko wtedy, gdy jakaś zasada została złamana, ale częściej , gdy można pochwalić uczniów za jej respektowanie.
Jak zorganizować przestrzeń w klasie? Przez długi czas w mojej klasie , w rogu sali stał duży i miękki fotel ( z odzysku), w którym siadałam zawsze, gdy coś wspólnie z uczniami czytaliśmy, opowiadaliśmy. W fotelu zasiadały dzieci podczas klasowego konkursu pięknego czytania, opowiadania. Czasem fotel spełniał rolę „pocieszacza”, gdy trzeba było pocieszyć, otrzeć łzy z powodu stłuczonego kolana. Ostatnio w sieci natrafiłam na inny pomysł, który bardzo mi się spodobał : „krzesło ważnych słów”. Było to krzesło ozdobione przez uczniów według ich pomysłu. Na krześle mógł usiąść każdy, kto miał coś ważnego do powiedzenia, ktoś, kto obchodził urodziny itp. W związku z procedurami związanymi z Covid-19 w szkołach i przedszkolach usunięto dywany. W mojej szkole zamieniono je na kolorowe, składane materace i siedziska, dzięki czemu nie musimy rezygnować z siadania w kręgu.
Na jednej ze ścian w mojej klasie wisi „czasoumilacz”. Jest to taka koperta, która zawiera różne zagadki, karty pracy, dodatkowe zadania dla uczniów, którzy wykonali swoje zadania i mają czas zająć się zadaniami dodatkowymi. Staram się, aby zadania były związane z tematyką aktualnie przerabianą na zajęciach. Joanna Białobrzeska ( autorka szkoły Didasko) podkreśla, że urządzenie sali i klasowe rytuały budują dobre relacje w klasie zarówno między uczniami jak i z nauczycielem wychowawcą. Jednym z takich ciekawych rytuałów jest powitanie z klasą. W czasie pandemii dotyk jest ograniczony, ale istnieje całe mnóstwo sposobów na powitanie nauczyciela z uczniami: https://www.youtube.com/watch?v=aizhIghpzJo .
Aktywność i kreatywność w działaniu, to jedne z najważniejszych kompetencji uczniów. Samorząd uczniowski daje uczniom możliwość działania i podejmowania przedsięwzięć w życiu klasy i szkoły. Organizacja klasowych wyborów na gospodarza i zastępcę gospodarza klasy jest świetną lekcją samorządności i demokracji. Nauczyciel może zainspirować swoich uczniów, aby wymyśliły i zaplanowały takie działania, które będą się mieścić w planie pracy wychowawcy.
Każda szkoła wypracowuje swój program profilaktyczno-wychowawczy, na podstawie którego wychowawca układa plan pracy wychowawcy.
W związku z pandemią w szkołach i przedszkolach zrezygnowano z organizacji wielu szkolnych imprez, ze spotkań z rodzicami. Jednak nie rezygnujmy z wyjść w plener, z wycieczek do parku, ze spacerów po okolicy, czy do lasu. W naszej szkole organizowane są wycieczki do arboretum w Karnieszewicach: https://www.facebook.com/watch/?v=2282112075210659 lub do ogrodu włoskiego w Sianowie.
Przygotowane przestawienia klasowe można nagrać i udostępnić do obejrzenia rodzicom. Dobrym sposobem na działania w klasie jest organizacja różnych klasowych konkursów: recytatorskich, pięknego czytania, skoków na skakance, szybkiego liczenia itp. Można korespondować z równoległą klasą w szkole lub z innej szkoły. W tworzeniu planu pracy przydaje się kalendarz świąt nietypowych: https://eduzabawy.com/materialy-tematyczne-do-druku/
Przykładowa dokumentacja jaką musi przygotować nauczyciel wychowawca w Szkole Podstawowej nr 2 w Sianowie:
-aktualizacja danych osobowych ucznia,
-deklaracje uczestnictwa na zajęciach dodatkowych, religii, etyki, i innych,
-deklaracje uczestnictwa w zajęciach świetlicy,
-zgody i oświadczenia związane z procedurami Covid w oparciu o GiS i zarządzenia dyrektora,
-zgody na udział w programach warzywa, owoce, mleko,
-napisanie lub aktualizacja IPET,
-plan pracy wychowawcy,
-rozkład materiału
