XI 2020 WF - ZDALNE NAUCZANIE a bezpieczeństwo w trakcie zajęć

Małgorzata Kulik doradca metodyczny wychowania fizycznego i edukacji dla bezpieczeństwa

Przy wprowadzeniu zdalnego nauczania pojawiła się kwestia bezpieczeństwa w czasie zajęć wychowania fizycznego i z tym pytaniem zwracają się Państwo do mnie jako do doradcy metodycznego. Powołam się tutaj na  Ministerstwo Edukacji Narodowej, które  przygotowało poradnik „Dobre praktyki dotyczące funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19”.

Poradnik jest dostępny na stronie https://www.gov.pl/web/edukacja/dobre-praktyki-w-zakresie-zdalnej-edukacji–poradnik-men. Przytoczę Państwu wytyczne dotyczące realizacji obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego. W zajęciach wymagających aktywności fizycznej generalną zasadą jest  wybieranie ćwiczeń odpowiednich do możliwości i sprawności uczniów:

• prowadzenie zajęć wychowania fizycznego za pośrednictwem ustalonej w szkole platformy/narzędzi wykorzystywanych do zdalnego nauczania,
• prowadzenie zajęć z wykorzystaniem propozycji zdalnych lekcji wychowania fizycznego dostępnych w sieci,
• przesyłanie uczniom zestawów ćwiczeń do wykonania w domu, inspirujących uczniów do wykonywania ćwiczeń w warunkach domowych, które umożliwiają zachowanie zdrowia i sprawności fizycznej,
• zamieszczanie filmów instruktażowych dotyczących różnorodnych ćwiczeń,
• przygotowanie zestawów ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych możliwych do wykonania w warunkach domowych,
• dokumentowanie aktywności z wykorzystaniem  kart  zadań sportowych,
• korzystanie z aplikacji internetowych do pomiaru aktywności fizycznej,
• inicjowanie turniejów w grach indywidualnych, w których uczniowie prowadzą on-line rozgrywki między sobą, np. turniej szachowy,
• challenge – wyzwania dla uczniów w wykonywaniu różnych ćwiczeń, np. pompki, pajacyki, żonglerka, które umożliwiają ustanawianie i pobijanie rekordów,
• pomysły na ćwiczenia domowe,
• ćwiczenia ogólnorozwojowe z wykorzystaniem sprzętów domowych, takich jak krzesło, łóżko, ręcznik,
• ćwiczenia z przyborami, które uczeń posiada w domu, np. skakanka, hula hop, piłka,
• domowa siłownia, np. obciążenia z butelek z wodą, taśmy, drążki,
• programy treningowe,
• wykonywanie testów sprawności fizycznej,
• korzystanie z aplikacji internetowych do pomiaru aktywności fizycznej,
• rodzice powinni być informowani o możliwościach wykonywania danych ćwiczeń przez uczniów z zachowaniem zasad bezpieczeństwa, a uczniowie zachęcani – w miarę możliwości – do ruchu na świeżym powietrzu.

Zajęcia teoretyczne – propozycje:

• planowanie np. rozgrzewki, planu treningowego, planu żywieniowego,
• edukacja prozdrowotna, zasady zdrowego trybu życia,
  zasady gier sportowych,
• historie Igrzysk Olimpijskich ery nowożytnej i w starożytności,
• przesyłanie materiałów zawierających informacje dotyczące,
  np. rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia na temat aktywności fizycznej dzieci i młodzieży wraz z zadaniami sprawdzającymi wiedzę z danej dziedziny,
  testy teoretyczne sprawdzające wiedzę dotyczącą przepisów poszczególnych dyscyplin sportowych,
• udział w projektach sportowych, np. przygotowanie prezentacji lub filmu promujących działania sportowe szkoły,
• organizowanie spotkań on-line ze znanymi sportowcami,
• uczniowie mogą być oceniani za zadane referaty, prezentacje, opracowywanie planów wycieczek, planów żywieniowych (zgodnie z WSO).

W związku z wprowadzonym rozporządzeniem czas zajęć też może być dostosowany do potrzeb i możliwości organizacyjnych placówki. Zgodnie z § 1a rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4 września 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19 (Dz.U.2020.1539)  godzina lekcyjna w nauczaniu tzw. zdalnym trwa 45 min.,  

ale w uzasadnionych przypadkach   dyrektor może dopuścić prowadzenie zajęć  trwających 30 minut.

W czasie zajęć stacjonarnych wychowania fizycznego odpowiedzialność za bezpieczeństwo spoczywa na nauczycielu wychowania fizycznego. Jest to bezpieczeństwo z tytułu tzw. uszczerbku na zdrowiu tj. kontuzji, urazu ucznia oraz odpowiedzialności z tytułu sprawowanego nadzoru. Jednak w momencie zajęć praktycznych, które odbywają się zdalnie opiekę i nadzór sprawują rodzice. W tym świetle zasadne jest przygotowywanie i zadawanie prostych ćwiczeń., łatwych w wykonaniu i niewymagających specjalistycznych sprzętów czy warunków            do wykonania. Dlatego też podstawowym obowiązkiem nauczyciel jest:

• opracowanie, przygotowanie prostego i łatwego do wykonania zestawu ćwiczeń, zadania ruchowego dostosowanego do sprawności i umiejętności ucznia,
• przeanalizowanie z uczniami zasad wykonania zdalnego zadania,
• podkreślenie przy omawianiu  zasad bezpiecznej organizacji miejsca do ćwiczeń,
• omówienie z uczniami zasad bezpiecznego korzystania ze sprzętów, pomocy,  obiektów, urządzeń sportowych oraz zachowania się np. w terenie naturalnym,
• uświadomienie uczniom niebezpieczeństwa wynikającego z nieprzestrzegania poleceń, reguł, zasad.

W momencie zdalnego nauczania powinniśmy w treści zaplanowanych zajęć wychowaniu fizycznym wplatać opis zasad udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Przy każdych zajęciach informować uczniów o zagrożeniach związanych z zaplanowaną aktywnością (możliwość powstania urazów, kontuzji) i w jaki sposób zachować ostrożność. To do nas nauczycieli należy przekazanie ćwiczącym informacji o sposobie zachowania się i postępowania w chwili zaistnienia wypadku, kontuzji czy urazu na zajęciach. W podstawie programowej wychowania fizycznego na wszystkich etapach edukacyjnych a konkretnie w bloku Bezpieczeństwo w aktywności fizycznej  znajdują się zagadnienia np.  postępowanie w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, bezpieczne korzystanie ze sprzętu sportowego i urządzeń sportowych, bezpiecznych działań związanych z własną osobą. Jest to też gotowy pomysł na jeden z tematów zdalnego nauczania, który mogą Państwo prowadzić na każdym etapie edukacyjnym.  Zdalne nauczanie nie jest formą najbardziej efektywną prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Wymaga  od ucznia dużo samodyscypliny, zaangażowania a przede wszystkim skupienia i świadomości wykonywanych zadań.   Trudna tu rola nauczyciela wychowania fizycznego, który ma być motywatorem i stymulatorem aktywności ruchowej tak ograniczonej w czasie pandemii.