V 2021 Nauka pierwszej pomocy w formie zabawy w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej

Małgorzata Kulik – doradca metodyczny wychowania fizycznego i edukacji dla bezpieczeństwa

Czy dziecko może uratować komuś życie? Czy dziecko może udzielić pierwszej pomocy?

Wielu z nas ma takie przekonanie, że aby udzielać pierwszej pomocy trzeba być pełnoletnim, odważnym i posiadać odpowiednie kwalifikacje. Nic bardziej mylnego! Udzielić pierwszej pomocy może każdy. Ważne, abyśmy nie bali się i wiedzieli jak zareagować. Co róż media donoszą o dzieciach, które uratowały rodzicom, dziadkom życie. Nie prowadziły one skomplikowanych czynności ratowniczych, ale wystarczy że znały numery telefonów alarmowych, współpracowały z dyspozytorem. Dzieci były po prostu do tego przygotowane, nie bały się zareagować i nie były obojętne. Te proste elementy wpajane od najmłodszych lat budują u dzieci nawyk niesienia pomocy poszkodowanym.

Podstawowe zachowania w ramach pierwszej pomocy powinnyśmy wpajać już od najmłodszych lat. Należy edukację pierwszej pomocy rozpocząć od rozmów z dziećmi, aby uświadamiać, iż zasłabnięcia, rany, skaleczenia, wypadki się zdarzają i mogą dotyczyć nie tylko ich bliskich, ale i również każdego z nas. W czasie tej rozmowy wplatamy informacje jak należałoby się zachować i jak wezwać pomoc. Musimy oswajać dzieci z takimi sytuacjami, aby w razie potrzeby nie spanikowało, struchlało ze strachu ale wiedziało, że należy wezwać pomoc. Dobrze, jeśli znane będą mu pojęcia takie jak: pozycja boczna ustalona czy resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Od czego zacząć:

zainicjujmy rozmowę, pogadankę nt. spostrzegania zagrożenia. Pytamy: „Jeżeli widzisz ogień, dym, to co trzeba zrobić?”. „ Jak widzisz ….”, „Wezwać pomoc. Jak jest mama, to muszę zawołać mamę”. „A jak jej nie ma? To…”. „To trzeba zadzwonić po pomoc”;
uczymy dzieci numerów alarmowych (może to być np. rymowanka, wierszyk, piosenka);
uczymy wybierania numeru alarmowego w telefonie (do zabawy możemy wykorzystać telefon wykonany na przykład samodzielnie z kawałka tektury lub z papieru);
przeprowadzamy symulowane rozmowy z dyspozytorem;
odgrywanie różnych tematycznych scenek, w których można wykorzystać lalki, pacynki, ulubione maskotki i zmienionym głosem, żeby było zabawniej, rozmawiać między sobą. Prosty dialog, zabawa, wymyślona historia nie tylko uczy odpowiedniego zachowania w razie niebezpiecznej sytuacji, ale również rozwija wyobraźnię. Wspólne wymyślanie scenek, dialogów to dla dziecka zabawa, który uczy panowania nad emocjami i komunikowania się w różnych niecodziennych i niestandardowych sytuacjach;
wspólne czytanie książeczek związanych z tematem ratownictwa. W wielu książeczkach przy okazji poznawaniu wozów strażackich, policyjnych czy karetek są różne scenki i ilustracje, które pomagają omawiać tematy związane z ratownictwem;
wykonanie apteczki np. „Małego Ratownika”. Apteczkę mogą uczniowie wykonać w czasie zajęć. Wykorzystać tu można np. tekturowe pudełko, karton po butach. Wyposażając ją w podstawowe elementy, omawiamy do czego służy np.: koc ratowniczy, maseczka do resuscytacji, jednorazowe rękawiczki czy bandaż;
zabawa w parach, grupie – okrywanie kocem ratowniczym, zakładanie jednorazowych rękawiczek, bandażowanie prostymi obwojami, obsługa jednorazowej maseczki ratowniczej;
naukę działań w ramach pierwszej pomocy uczymy schematami: zobacz problem, wezwij pomoc a potem podejmij najprostsze czynności, czyli np. uciskaj klatkę piersiową. Trzy-, czteroletnie dzieci świetnie zapamiętują ten schemat. A gdy będą starsze, można je uczyć kolejnych czynności tj. np.: ocena oddechu, wykonywania sztucznego oddychania;
zagrajmy w gry planszowe. Pomocna tu będzie gra planszowa „Pierwsza pomoc- rodzinna gra planszowa”. Do gry dołączony jest tzw. samouczek, czyli przystępne kompedium wiedzy. Zadaniem graczy jest zebranie żetonów Zwycięstwa, czyli całego łańcucha przeżycia. Składają się na niego: wezwanie pomocy, resuscytacja, defibrylator, pomoc służb ratowniczych wraz z hospitalizacją. Każdy z elementów łańcucha kupujemy za serduszka, które dostajemy lub tracimy w trakcie gry, wędrując pionkiem po planszy. Każde pole jest aktywne i pozwala nam zbierać serca albo stawia przed nami zadanie; Pierwsza pomoc | Hipokampus
zabawa w grupie dzieci w różnym wieku i o różnych kompetencjach. Zabawa w przyjmowanie ról, gdzie dziecko odtwarza różne sytuacje ze swojego życia, z życia ulubionych bohaterów. W trakcie zabawy włączamy wątki związane z pierwszą pomocą. Możemy tutaj odwołać się do wcześniejszych wspólnych doświadczeń z oglądania książeczek o takiej tematyce, również bajek, w których bohaterowie pomagają innym. Wcielanie się w role poszkodowanego oraz udzielającego pomocy pozwoli dziecku pełniejsze poznanie towarzyszących emocji, lęków, sposobów radzenia sobie w sytuacji kryzysowej;
zajęcia z zakresu pierwszej pomocy mogą być wspomagane udziałem instruktorów pierwszej pomocy, ratowników medycznych. Takie organizacje jak: PCK, WOPR, WOŚP, ZHP, ZHR czy OSP prowadzą szkolenia i mają w swoich zastępach grupy ratownicze i przeszkolone osoby, które też można zapraszać na zajęcia. Szkoły, szczególnie szkół ponadpodstawowych maja w swojej społeczności uczniów, którzy biorą udział w działaniach w/w instytucji i oni również mogą być czynnie zaangażowani w zajęcia pierwszej pomocy.

Do wykorzystania:

Programu „Akademia Bezpiecznego Puchatka” www.akademiapuchatka.pl skupia się na tematyce bezpieczeństwa w czterech obszarach aktywności dziecka: na drodze, w domu, szkole oraz w Internecie. Przygotowane w ramach programu materiały dotyczą zasad bezpiecznej zabawy wraz sytuacjami, które mogą być dla dzieci niebezpieczne. Uczniowie uczą się podstawowych zasad ruchu drogowego, schematu udzielania pierwszej pomocy oraz prawidłowego reagowania w przypadku zagrożeń. Nauczyciele klas I szkół podstawowych realizują Program poprzez przeprowadzenie zajęć dotyczących bezpieczeństwa oraz zasad udzielania pierwszej pomocy na podstawie otrzymanych materiałów edukacyjnych, w których zawarte są scenariusze lekcji (można zrealizować je w całości albo skupić się na wybranych elementach – według uznania prowadzącego) wraz z pomocami dydaktycznymi niezbędnymi do przeprowadzenia zajęć oraz karty pracy dla uczniów.
Pierwsza pomoc - materiały - Fundacja Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy (wosp.org.pl) To tutaj znajda Państwo wiele bardzo przydatnych materiałów do nauki pierwszej pomocy np.: tablice edukacyjne, plakaty, krzyżówki, kolorowanki, rebusy, filmy edukacyjne. Wszystkie materiały pochodzą z Programu Edukacyjnego „Ratujemy i uczymy ratować”, który skierowany był do klas I-III w szkołach podstawowych.

Im wcześniej zaczniemy uczyć dzieci udzielania pierwszej pomocy i im częściej będziemy powtarzać podstawowe czynności pierwszej pomocy, tym większa szansa, że one kiedyś komuś pomogą. Najważniejsze, a i najtrudniejsze jest nauczenie dziecka, że jeśli coś się dzieje, to należy czynnie działać. Jeśli nasi uczniowie oswoją się z tak ważnymi zagadnieniami i nabyły właściwych nawyków – pierwsza pomoc staje się dla nich czymś naturalnym.