II 2023 Korekcja i kompensacja w lekcji wychowania fizycznego i zajęciach ruchowych - kształtowanie nawyku prawidłowej postawy ciała, ćwiczenia oddechowe

Małgorzata Kulik – doradca metodyczny wychowania fizycznego i edukacji dla bezpieczeństwa

Obserwując dzieci i młodzież szkolną widać wzrost otyłości i występowania  wad postawy. Siedzący tryb życia, spadek aktywności ruchowej sprzyjają tym zjawiskom. Dlatego też, w każde zajęcia szkolne i pozaszkolne powinny być wplatane ćwiczenia z obszaru  gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. Jednym z zadań dla uczestników zakończonego szkolenia e-learningowego było przedstawienie propozycji ćwiczeń, zabaw korekcyjno – kompensacyjnych z własnej praktyki nauczycieli pracujących w przedszkolu i szkole. Głównym celem nadsyłanych propozycji było kształtowanie nawyku prawidłowej postawy ciała. Dodatkowym zadaniem było nadesłanie propozycji ćwiczeń oddechowych, które najczęściej stosowali nauczyciele w swych zajęciach. Poniżej przedstawiam Państwu zbiór  ćwiczeń, zabaw, którymi podzieli się nauczyciele, uważając za najefektywniejsze w swojej pracy a zarazem atrakcyjne i  angażujące uczniów.

1. OLBRZYM  Uczniowie biegają swobodnie po sali. Na hasło nauczyciela: „olbrzym!” – maszerują wielkimi krokami na palcach z wysoko uniesionymi do góry rękami. Na hasło: „lalka!” – zatrzymują się nieruchomo w pozycji wyprostowanej (na baczność) z rękami   w skrzydełka. Na hasło: „wrona!” – wszystkie dzieci maszerują w przysiadzie trzymając się za kostki.

2. PRZECIĄGANIE KOTKA Każdy kotek przeciąga się gdy wstaje. Świetnie działa to na jego kręgosłup. Dziecko naśladuje zwierzę poprzez klęk podparty tyłem do drabinki w taki sposób, by stopy wspierały się o najniższy jej szczebel. Następnie wpierając się na rękach, naprzemiennie przestawia je w taki sposób, by oddalić się najpierw jak najdalej drabinki, a następnie wrócić. Zabawa ta pomoże odciążyć kręgosłup oraz rozciągnąć jego mięśnie.

3. DŹWIG Do tej zabawy użyć możemy woreczka z grochem, materiałowej piłeczki lub niewielkiego pluszaka. Dziecko kładzie się na plecach z głową tuż przy drabince. Jego nóżki to dźwig, który musi unieść dany przedmiot jak najwyżej. W tym celu dziecko chwyta stopami woreczek, piłkę lub pluszaka, po czym unosi nogi wysoko nad głowę tak, by dotknąć stopami drabinek oraz dbając o to, by przedmiot nie wypadł. Ćwiczenie to wzmacnia mięśnie brzucha, mięśnie kręgosłupa oraz sam kręgosłup.

4. WAHADŁO Dziecko staje tyłem do drabinki, łapie się za szczebel na wyprostowanych rękach tak, by nie dotykać stopami podłoża, po czym wykonuje delikatny ruch wahadłowy- raz  w jedną, raz w drugą stronę. Dodatkowym utrudnieniem może być tu utrzymanie pomiędzy stopami piłki lub innego przedmiotu. Zabawa ta wpływa pozytywnie na kręgosłup oraz jego mięśnie.

5. SPRYTNA FOKA Każda foka lubi piłki. W tej zabawie dziecko kładzie się na brzuchu, wspierając stopy o najniższy szczebel drabinki. W dłoniach trzyma piłkę, którą musi podnieść jak najwyżej, tak jak foka na nosie, unosząc zarówno ręce, jak i odrywając klatkę piersiową od podłoża.

6. BOCIEK Bociany są jednymi z najbardziej charakterystycznych ptaków w naszym kraju, przede wszystkim ze względu na swoją postawę- często stoją na jednej nodze. Zabawa ta polega na naśladowaniu bociana- dziecko staje bokiem do drabinki, chwyta się jedną ręką szczebla na wysokości klatki piersiowej, po czym unosi jedną nogę do góry  i próbuje utrzymać równowagę. Podobne ćwiczenie wykonuje na drugą nogę. Trudniejszą wersją ćwiczenia będzie dodatkowe ugięcie nogi w kolanie, oczywiście tej, na której obecnie się wspieramy. Zabawa ta wpływa pozytywnie na umiejętność zachowania równowagi, prostej sylwetki oraz ćwiczy mięśnie kręgosłupa.

7. WAGONIKI Z WĘGLEM Uczniowie poruszają się w klęku podpartym, czyli "na czworaka", na plecach mają małe maskotki, musza poruszać się powoli, aby maskotki nie spadły.

8. SAMOKONTROLA Stanie przodem do lustra. Ruch: głowa i szyja wyciągnięte w górę, łopatki ściągnięte, brzuch wciągnięty, pośladki ściągnięte. 

  • Stanie w prawidłowej skorygowanej pozycji tyłem do drabinek. Na sygnał osoby prowadzącej dzieci odliczają w myślach 30 s lub 1 min.. po czym robią krok do przodu, utrzymując cały czas poprawną postawę. Powrót do pozycji wyjściowej.
  • Stanie przodem do drabinki z zamkniętymi oczami – krok w tył i utrzymanie przez kilka sekund prawidłowej postawy. Otwarcie oczu i kontrola poprawności wykonania zadania.

9.  BAŁWANKI Uczniowie to bałwanki, a woreczki gimnastyczne, to ich kapelusze. Dzieci chodzą po dywanie z woreczkami gimnastycznymi na głowie raz wolniej, raz szybciej, w zależności od rytmu wygrywanego przez nauczyciela na bębenku, starają się nie zgubić "kapeluszy", nie mogą pomagać sobie rączkami i podtrzymywać woreczków.

10. FLAGA NA POWIETRZU Kształtowanie nawyku prawidłowego trzymania ciała w leżeniu przodem. Nauczyciel układa każdemu dziecku jedną kartkę gazety przed twarzą na podłodze. Uczeń przytrzymuje dłońmi brzeg gazety. Wykonuje szybki wdech nosem i powolny mocny wydech buzią dmuchając w gazetę. Dozowanie: 4x

  1. Ustawienie w oparciu tyłem do ściany, pięty, plecy i głowa dotykają ściany. Krok do przodu, próba samodzielnego stania, po chwili powrót do pozycji wyjściowej.
  2. Leżenie przodem, głowa uniesiona nad podłogą, broda przyciągnięta do klatki piersiowej, ręce proste w bok. Unoszenie prostych rąk do góry na wysokość oczu z jednoczesnym ściągnięciem łopatek, chwilę wytrzymujemy.
  3. Leżenie tyłem, nogi ugięte, podciągnięte do brzucha, ręce wyprostowane w bok, dłonie naciskają na podłoże. Unoszenie klatki piersiowej w górę, ściąganie łopatek, cofanie głowy, opartą o podłoże. Powrót do pozycji wyjściowej.
  4.  Uczniowie chodzą w marszu, starając się utrzymywać właściwą postawę (głównie ściągnięte łopatki i klatkę piersiową wypchniętą w przód). Na hasło nauczyciela wszyscy w ciągu 5 sekund mają "przykleić" się plecami, pośladkami i tylną częścią pięty do najbliższej ściany

ĆWICZENIA ODDECHOWE

  1. ZDMUCHIWANIE ŚWIEC Uczniowie siadają w siadzie skrzyżnym (po turecku) z rękami „w skrzydełka”, ręce tworzą świecznik. Wszyscy wykonują szybki głęboki wdech nosem, skręcają głowę w stronę jednej ręki i długim podmuchem wypuszczając powietrze buzią „gaszą świecę”, powtarzają wdech i odwracają głowę w stronę drugiej ręki ponownie wykonując zadanie.
  2. ZAWODY STATKÓW Z papieru lub kory możemy zrobić maleńkie stateczki, którymi możemy się bawić np. w wannie lub przy stole.
  3. JESIENNY WIATR Uczniowie, stają w rozsypce, robią wdech, a następnie długi wydech ustami, naśladując dmuchanie wiatru.
  4. KOŁYSANIE MISIA Uczeń w leżeniu tyłem na płaskiej powierzchni. Na brzuchu kładziemy np. zabawkę - misia. Zadaniem dziecka jest nabranie powietrza do brzuszka (przepony) i wypuszczenie tak, aby miś się kołysał. Dla odprężenia się, relaksu włączamy przyjemną muzyczkę. Uczeń powinno oddychać spokojnie, dzięki temu misiu nie spadnie.
  5. ŚNIEG  Uczeń otrzymuje kawałek waty na nitce, trzyma przed twarzą tą watę za koniec nitki i dmucha na nią, aby się poruszała.
  6. BALONIKI Uczniowie tworzą krąg, a nauczyciel zapowiada: będziemy balonikami, więc musimy napełnić się powietrzem. Ręce kładziemy na brzuchu. Wolno wciągamy powietrze nosem i sprawdzamy rączkami, jak nasze brzuszki nadymają się. A teraz wypuszczamy powietrze ustami. Ręce sprawdzają czy w baloniku nie ma powietrza. Ćwiczenia powtarzamy na stojąco, a następnie na leżąco.
  7. WALKA PIÓREK Uczniowie naprzeciwko siebie siedzi przy stole, przedzielonym na pół, np. taśmą, na stole leży kilka piórek, zadaniem każdego dziecka jest zdmuchnięcie jak najwięcej piórek na połowę stołu swojego przeciwnika.
  8. FLAGA NA POWIETRZU W leżeniu przodem. Nauczyciel układa każdemu dziecku jedną kartkę gazety przed twarzą na podłodze. Dziecko przytrzymuje dłońmi brzeg gazety. Wykonuje szybki wdech nosem i powolny mocny wydech buzią dmuchając w gazetę.
  9. DMUCHAJKA Zadaniem ucznia jest nabranie dużej ilości powietrza przez nos i wypuszczenie mocnym strumieniem przez usta tak, aby uniosła się styropianowa piłeczka. Zabawa ćwiczy siłę wydechu oraz utrwalają prawidłowy tor oddychania.
  • Dmuchanie baniek mydlanych. Najbardziej popularnym i uwielbianym ćwiczeniem oddechowym dla dzieci jest puszczanie baniek mydlanych. Wystarczy kupić zestaw do robienia baniek mydlanych i pokazać dziecku co można z nim robić. Warto zwrócić uwagę na prawidłowy oddech: wdech nosem i wydech ustami – wtedy bańki będą największe, a policzki i usta będą prawidłowo pracowały .
  • Należy przygotować słomkę, którą wkładamy do opróżnionej w połowie 0,5 litrowej butelki wody. Dziecko ma za zadanie dmuchać w słomkę w ten sposób, aby w wodzie powstawały bąbelki powietrza.
  • Nadymanie buzi i przepychanie powietrza w zamkniętej buzi.
  • Wąchanie kwiatów – wdech i wydech nosem.
  • Przenoszenie słomką skrawków papieru, kawałków gąbki, papierowych kółek do pojemniczka, pudełka itp.
  • Dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą (wywoływanie burzy).
  • Dmuchanie na lekkie przedmioty – piórka, waciki, papierki od cukierków, suche liście, paski lub postacie z papieru zawieszone na nitkach, piłeczki tenisowe, skrawki papieru położone na płaskiej powierzchni.
  • Zdmuchiwanie płomienia świecy (stopniowe zwiększanie odległości).
  • Dmuchanie w balonik, żeby nie opadł na podłogę.
  • Chuchanie na „zmarznięte” ręce, na gorącą zupę
  • Wdech z przyciągnięciem rąk, barków do ściany, uwypukleniem klatki piersiowej, wydech z opuszczeniem rąk, odsunięcie się od ściany i ugięciem kolan. (ćw. w poz. stojącej).
  • Ćwiczenie oddechowe - leżenie tyłem, równomierny oddech i trzymanie dłoni na brzuchu i przeponie, delikatne obserwowanie ich unoszenia się. Skupianie się na oddechu.