Agnieszka Wilczyńska – doradca metodyczny muzyki i edukacji muzycznej
Patriotyczna majówka – lekcja muzyki w szkole podstawowej
W związku ze zbliżającym się świętem flagi oraz 229 rocznicą uchwalenia Konstytucji 3 maja proponuję lekcję muzyki związaną z tym tematem. Poniższe utwory można zaproponować uczniom w klasach 4-7 do śpiewania i grania na instrumencie lub tylko do posłuchania. Materiały można też wykorzystać w klasach I-III, uczniowie mogą grać na instrumencie tylko fragmenty melodii. W załączniku są teksty piosenek oraz dźwięki do gry.
Piosenka może być tutaj traktowana na wiele sposobów:
- jako materiał tylko do posłuchania
- do nauki śpiewu
- jako osłuchanie przed nauką gry melodii na instrumencie
- jako podsumowanie lekcji
Warto pamiętać o rozgrzewce wokalnej jeśli naszym zamiarem jest nauka piosenki. Poniżej kilka linków, które możemy zaproponować naszym uczniom:
https://youtu.be/2sAq66kpsvU rozgrzewka 1
https://youtu.be/YCLyAmXtpfY rozgrzewka 2
https://youtu.be/_ZPzhVUd79o rozgrzewka głosowa – trudniejsza
W jaki sposób praktycznie nauczyć się piosenki. Po pierwsze – osłuchanie, najpierw trzeba kilka razy posłuchać piosenki. Ja moim uczniom w przypadku pieśni patriotycznych zaproponowałam:
- pierwsze słuchanie piosenki z obserwowaniem tekstu
- podczas ponownego słuchania – uczniowie mieli użyć zrobionych wcześniej instrumentów perkusyjnych, które miały rytmicznie akompaniować piosence. Można również wprowadzić element ruchu, np. marsz (przy piosenkach o innej tematyce może to być np. zabawa taneczna czy ilustracyjna).
Kolejny etap nauki piosenki – to podzielenie jej na fragmenty, słuchanie i po kawałku powtarzanie usłyszanego fragmentu. Pomoże nam w tym włączanie pauzy. Dopiero po takim zaśpiewaniu możemy „skleić” piosenkę i zaśpiewać ją w całości.
Kiedy już uczeń opanował piosenkę może nam ją nagrać jako krótki filmik i wysłać, do tego wystarczy nawet telefon. Takie zadanie proponuję jednak jako pracę dodatkową dla chętnych. Bardzo dobrze się to sprawdza w praktyce – uczniowie chętniej wykonuję nieobowiązkowe prace. Otrzymuję dużo nagrań wokalnych na maila czy na Messenger. Uczniowie mogą liczyć na informację zwrotną n.t. swojego wykonania, zwłaszcza ci uczniowie z większym potencjałem dostają dodatkowe uwagi do dalszej pracy.
Propozycja piosenki do nauki w klasie 4-5 to:
https://youtu.be/-WNmqfiHVO0 „Polska flaga ”
Natomiast dla klas 6-7 inna piosenka, która powstała żeby upamiętnić uchwalenie Konstytucji 3 maja.
https://youtu.be/QkopQp9Z5Ic „Mazurek 3 Maja – Witaj majowa jutrzenko”
Ta piosenka w klasach młodszych może być na podsumowanie lekcji. Jednak w klasach starszych proponuję:
https://youtu.be/rVr2Qkb_0Ko „Uwierz Polsko”
Ta piosenka może być jako dodatkowy repertuar do nauki dla bardziej muzykalnych uczniów.
Poniżej zamieszczam link z hymnem państwowym, który zakładam, że dzieci śpiewały na muzyce w listopadzie. Przy okazji majowej lekcji osłuchanie z hymnem ma ułatwić naukę gry na instrumencie. Trzeba zwrócić uczniom uwagę na punktowany rytm hymnu, co jest dość łatwe do wypracowania przy osobistym kontakcie z uczniem. Jednak przy pracy zdalnej trzeba liczyć się z tym, że tylko bardziej muzykalni uczniowie wykonają rytm prawidłowo.
https://youtu.be/mTx45S-dQmQ Hymn Polski „Mazurek Dąbrowskiego”
W zależności od tego na jakim instrumencie dzieci uczą się grać oraz jaki jest ich stopień zaawansowania możemy dopasować repertuar.
W klasie czwartej proponuję naukę zwrotki hymnu na dzwonkach. Chętni mogą poćwiczyć również refren. Nie gramy w tonacji oryginalnej tylko od dźwięku e w tonacji C –dur.
Hymn Polski
https://youtu.be/JmOV6PrcgTw dzwonki
Jeżeli chodzi o praktyczne uwagi podczas gry na dzwonkach chromatycznych warto przypomnieć uczniom, że wysoki dźwięk (np. górne c) to mała płytka a niski dźwięk to duża płytka po lewej stronie instrumentu. Czarnych płytek używamy tylko wtedy, kiedy w naszej melodii pojawią się dźwięki ze znakami chromatycznymi (krzyżyk, bemol). Konkretny dźwięk na czarnej płytce można dla ułatwienia zaznaczyć np. naklejając na niego kolorowy pasek papieru. Zawsze polecam moim uczniom granie melodii po fragmencie, co również ułatwiam im podając zapis podzielony na fragmenty (patrz załącznik). Podaję również polecenia:
- najpierw „zagraj palcem” – czytaj nazwy i pokazuj odpowiednie płytki
- później – zagraj pałeczką, pamiętaj żeby nie przytrzymywać płytki (wtedy płytka dźwięczy).
- żeby złapać odpowiedni rytm – posłuchaj nagrania
- możesz również grać na dzwonkach razem z nagraniem. Pamiętaj, ze możesz odtworzyć nagranie w wolniejszym tempie. W tym celu w ustawieniach (na zębatce) wybierz wolniejsze tempo. Kiedy nauczysz się już szybciej grać – możesz przyśpieszyć tempo.
Uczniom w klasie czwartej proponuję naukę tylko zwrotki hymnu, którą można połączyć z równoczesnym śpiewaniem hymnu (jako kolejny etap). Uczniowie bardziej zaawansowani mogą grać całość. W starszych klasach proponuję „granie w duecie”. Taki efekt możemy uzyskać grając równocześnie z nagraniem, na którym hymn wykonuje inny instrument np. flet czy keyboard. Poniżej linki, oczywiście utwór jest grany również w tonacji C-dur.
https://youtu.be/9Z6l5hJLDIQ keyboard, uwaga – tutaj dźw. h jest nazwany b
https://youtu.be/Xe05NKPGc-o flet
Praktyczne uwagi jeżeli chodzi o grę na flecie:
- najpierw ćwiczymy tylko zatykanie dziurek, żeby zapamiętać jakie dźwięki są potrzebne do danej melodii
- można ćwiczyć patrząc na swoje palce w lustrze, wtedy zauważymy czy dziurki są dokładnie zatkane
- dmuchamy w sposób umiarkowany: nie za mocno i nie za lekko.
W linku powyżej na nagraniu wykonawca ma naklejone na paznokcie karteczki z nazwami literowymi dźwięków. Sądzę, że to ciekawy sposób na zapamiętanie jak mają być ułożone palce żeby zagrać konkretny dźwięk.
W zapisie literowym hymnu dźwięk h dolne jest zastąpiony dźwiękiem d, ponieważ na flecie nie zagramy h dolnego (bo go nie ma). Można oczywiście grać od innego dźwięku, jednak jest to wersja dużo trudniejsza.
Inna propozycja melodii do nauki :
„Mazurek 3 maja – Witaj majowa jutrzenko”
https://youtu.be/3GfwimL3oeI „Witaj majowa jutrzenko” flet
Tu młodsi uczniowie uczą się tylko zwrotki, ponieważ refren wymaga większej sprawności palców.
https://youtu.be/IhXJPE76tJE „Witaj majowa jutrzenko” keyboard - melodia wraz z lewą ręką
Powyższy link ułatwi naukę gry na dzwonkach (nie znalazłam oryginalnie takiego filmiku instruktażowego) lub może być zadaniem dodatkowym dla uczniów, którzy mają keyboard w domu.
Poniżej wersja grana na ukulele, którą można wykorzystać do proponowanego przeze mnie „grania w duecie”. Uczeń może tak grać kiedy sam dobrze opanował melodię.
https://youtu.be/Dw241CroZEc „Witaj majowa jutrzenko” ukulele
Co możemy zaproponować uczniom, którzy nie dysponują żadnym instrumentem w domu?
http://toytheater.com/ Wybierz dziedzinę MUSIC
Piano C major – możesz grać na pianinie
Xylophone – możesz grać na dzwonkach
Na koniec lekcji proponuję prace domowe – tylko dla chętnych!!! Może to być:
- naucz się śpiewać wybraną piosenkę („Polska flaga”, „Mazurek 3 maja”, „Uwierz Polsko”), nagraj telefonem i wyślij do oceny.
- naucz się grać na dzwonkach lub na flecie: hymn państwowy lub „Mazurek 3 maja”, również wykonaj nagranie dźwiękowe lub filmik.
Zaproponowana przeze mnie lekcja ma zapoznać uczniów z repertuarem okolicznościowych pieśni patriotycznych. Uczniowie mniej zainteresowani muzyką być może tylko posłuchają melodii i nie podejmą trudu nauki śpiewu czy gry na instrumencie. Nie mamy na to wpływu i trzeba zaakceptować fakt, że nawet tak skromna forma (tylko posłuchanie utworów) jest jednak formą umuzykalnienia. Jednak, z pięciotygodniowej praktyki pracy zdalnej, zauważyłam że uczniowie chętnie podejmują aktywność muzyczną, która jest dla nich formą relaksu i zajmuje im czas wolny. Dlatego często odrabiają muzyczne prace domowe jako pierwsze (to wiem z informacji od rodziców) a także wykonują prace dodatkowe (nagrania) bo, jak to sami określają, sprawia im to przyjemność lub odkrywają nowe pasje. Bądźmy dla naszych uczniów osobami, które ich zainspirują do muzycznych poszukiwań!
| Teksty piosenek i dżwięki do nagrania | Pobierz |
