XI 2019 Kreatywny nauczyciel – kreatywny uczeń: propozycje zadań rozwijających kreatywność

Izabela Janocha - doradca metodyczny edukacji wczesnoszkolnej

Kreatywny nauczyciel – kreatywny uczeń: propozycje zadań rozwijających kreatywność

Rola nauczyciela na rzecz rozwijania kreatywności dziecka jest zadaniem niezwykle odpowiedzialnym. Kreatywny nauczyciel stara się, aby jego uczniowie byli świadomymi i aktywnymi uczestnikami procesu uczenia się. Cechuje się pomysłowością, wyobraźnią i intuicją. Przełamuje schematy. Wie, że każde dziecko wymaga indywidualizacji i odrębnego podejścia. Kreatywny nauczyciel doskonali się i poszukuje ciekawych rozwiązań. Kreatywny nauczyciel jest animatorem rozwoju swoich uczniów.

Stymulując twórcze myślenie dzieci należy uczyć dzieci jak pokonywać bariery i własne ograniczenia, jak wychodzić poza schematy poprzez:

-zachęcanie do podejmowania ryzyka,

-stwarzanie atmosfery swobodnego myślenia,

-nagradzanie osiągnięć i elastyczności w szukaniu pomysłów i rozwiązań,

-zachęcanie do przyjmowania różnych punktów widzenia,

-wzmacnianie pozytywnego zaangażowania,

-stymulowanie do nieustannego przepływu pomysłów,

Kształtowanie pozytywnego stosunku do nowych pomysłów.

Powodzenie nauczyciela w pracy nad rozwijaniem kreatywności, myślenia twórczego, uwarunkowane jest dobrą znajomością każdego dziecka, jego potrzeb, poziomu możliwości, zainteresowań oraz temperamentu.

Przykłady ćwiczeń rozwijających kreatywność:

„Co jest potrzebne do…”

Uczestnicy wymieniają kolejno co jest potrzebne do: np.: łowienia ryb, upieczenia ciasta, odkrycia naukowego, zdobycia wysokiej góry. Propozycje nie mogą się powtarzać.

„Co można zamknąć?”

Uczestnicy podają odpowiedzi na pytanie zadawane i nieoczekiwanie zmieniane przez nauczyciela: np.: co można zamknąć, co można policzyć, co może się wyczerpać, czego człowiek ma za mało lub za dużo.

„Co robi mgła?”

Nauczyciel zadaje uczestnikom pytania i zachęca do myślenia nieoczywistego i płynnego przy odpowiadaniu na kolejne pytania, np.: Co robi mgła?, Co robi śnieg? Co robi muzyka? Co robi wiatr? Co robi słońce?

„Co to jest?”

Uczestnicy podzieleni na grupy tworzą własne, twórcze definicje dla podanych słów, np.: „kantata”(wokalna, niesceniczna forma muzyczna składająca się z wielu części); „batrachofobia” (lęk przed żabami); „gutaperka” (substancja pochodzenia naturalnego, pozyskiwana i wykorzystywana w podobny sposób jak kauczuk naturalny); „bifurkacja”(rozdzielenie się, rozszczepienie, rozgałęzienie).

„Co mnie dziwi”

Prowadzący prosi uczestników o napisanie zdania „Dziwi mnie, że…” i dokończenie go na 10 różnych sposobów.

„Co jest interesującego w…”

Prowadzący prosi uczestników, aby w grupach zastanowili się i wypisali, co jest interesującego w zwyczajnych rzeczach, np.: w marchewce, suchych liściach, ślimaku, kurzu.

„Opowiadanie na literę…”

Uczestnicy pracując w grupach piszą opowiadanie na dowolny temat, w którym wszystkie wyrazy opowiadania będą się zaczynały na wybraną literę alfabetu.

„Wiersze”

Uczestnicy pracując indywidualnie lub zespołowo mają napisać wiersz, którego kolejne wyrazy zaczynają się na podane litery, np. :T…,T…,T…,Ś…,M…,B…,Ś…,J…,D…,D…,M…,M…,M….

„Kot ministra”

Jeden z uczestników bezgłośnie wymawia kolejne litery alfabetu, a drugi w pewnym momencie mu przerywa. Litera, przy której był pierwszy uczestnik w momencie przerwania ( np. litera „C”) staje się pierwszą literą długiego ciągu wyrazów ( przymiotników), którymi można opisać tytułowego kota ministra, np.: Kot ministra jest cudowny, Kot ministra jest czerwony. Kot ministra jest cyniczny, itd.

„Archiwum”

Prowadzący zadaje uczestnikom proste pytanie, np. o rzeczy białe. Gdy dzieci wymienią kilka rzeczy białych , prowadzący dodaje kolejne kryterium, np. rzeczy białe i miękkie. Potem trzecie kryterium, np. muszą to być rzeczy jadalne. W uproszczonej wersji zadajemy pytania: „Co jest żółte i okrągłe?”, „Co jest gorące?”, „Co jest kanciaste?”, „Co jest głośne?”, „Co jest rozdarte?”, „”Co wymaga ciszy?”.

„Ukryta zasada”

Grupę dzielimy na dwie podgrupy. Każda z nich ma za zadanie ustawić się w szeregu według ustalonej przez siebie zasady, np. :według wzrostu, wieku, numeru buta, płci,  alfabetycznie. Druga grupa musi odgadnąć, według jakiej zasady ustawili się koledzy.

„Co by było gdyby?”

Uczestnicy pracując w grupach tworzą rozwinięcie historii na podane tematy: „Co by było, gdyby dzieci rządziły dorosłymi?”, „Co by było, gdyby buty ożyły?”, „Co by było, gdyby można było zamieszkać na Księżycu?”

„I dlatego zebry są w paski”

Prowadzący informuje uczestników, że znaleziono niedawno niepodważalny dowód, tłumaczący dlaczego zebry są w paski. Niestety dokument ten jest częściowo spalony – zostało tylko ostatnie zdanie: „I dlatego zebry są w paski.” Zadanie polega na stworzeniu opowieści, która ma się kończyć określonym wnioskiem. Istotne jest podkreślenie, że nie chodzi o to, żeby wyjaśnienia były zgodne z  faktycznym stanem naukowym, ponieważ celem tego ćwiczenia jest pobudzenie wyobraźni. Inne przykładowe tematy do rozwinięcia: „I dlatego powstaje tęcza.”, „I dlatego pingwiny, chociaż s ą ptakami, nie latają”. „ I dlatego koguty pieją o świcie”.

„Na szczęście i niestety”

Grupa opowiada wspólną historię. Historię rozpoczyna pierwsza osoba formułując jedno zdanie zaczynające się od „Na szczęście…”, kolejna osoba kontynuuje historię dodając kolejne zdanie rozpoczynające się od: „Niestety…”.

„Jestem mówcą”

Uczestnicy wyobrażają sobie, że są np.: srebrną łyżeczką, spadającym z drzewa liściem, jabłkiem, małą mrówką itp.

Bibliografia:

Panorama technik: ćwiczenia rozwijające kreatywność dziecka

http://ckpidn.home.pl/nauczyciel/materialy/cwiczenia%20rozwijajace%20kreatywnosc.pdf