Renata Pietras-Pacynko
Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego
Aktywność ruchowa dziecka jest jedną z naturalnych potrzeb rozwojowych. Szczególnie dużo poświęca się jej uwagi z perspektywy wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego. Niektórzy badacze nazywają ten okres znaczącym wiekiem motoryczności dla dalszego rozwoju dzieci. Zaniedbania rozwoju motorycznego przedszkolaka mają wpływ na dalszy jego rozwój psychofizyczny. Okres przedszkolny i wczesne lata szkolne odzwierciedlają utrwalone w różnym stopniu nieprawidłowości rozwojowe w zakresie budowy, postawy ciała, zaniedbań psychomotorycznych.
Okres przedszkolny jest bardzo ważny dla kształtowania potrzeb ruchowych dziecka. Dziecko nabywa pewnych umiejętności, które potem kształtuje w dalszym życiu. W tym czasie aktywność ruchowa wpływa w dużym stopniu na wzmocnienie odporności organizmu, również przed szkodliwym wpływem czynników środowiskowych. Należy pamiętać, żeby dbać o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka i o zapewnienie mu odpowiedniej ilości wszechstronnego ruchu.
Według Kazimiery Wlaźnik, aktywność ruchowa spełnia następujące funkcje:
- stymulacyjną – ruch pobudza rozwój organizmu. Dzięki niemu poprawia się motoryka dziecka i sprawność fizyczna:
- adaptacyjną
- kompensacyjną – inaczej wyrównawczą: aktywność fizyczna ma przywrócić niezbędną dla prawidłowego rozwoju organizmu dziecka równowagę czynników korzystnych i szkodliwych.
- korekcyjną – działania korekcyjne, przy użyciu odpowiednio dobranej i sterowanej aktywności fizycznej, podejmowane są w tych przypadkach, gdy powstałe odchylenia rozwojowe można zlikwidować lub złagodzić przy użyciu ćwiczeń korekcyjnych. Funkcja korekcyjna jest funkcją terapeutyczną i leczniczą.
Realizując treści z wychowania przedszkolnego każdy nauczyciel zdaje sobie sprawę z ważności krótkotrwałych, codziennych ćwiczeniach i zabaw ruchowych. Ćwiczenia poranne – jak sama nazwa mówi, występują na początku każdego dnia. Służą one uporządkowaniu grupy, wprowadzeniu miłego nastroju oraz rozruszaniu, pobudzeniu organizmu do intensywniejszego funkcjonowania.
Dobrze zorganizowane ćwiczenia poranne rozwijają w dzieciach wiele cech wysokiej wartości: pomysłowość, odwagę, śmiałość, wytrwałość, świadomą dyscyplinę zespołową. Sukcesywne stosowanie ćwiczeń porannych sprzyja ogólnemu rozwojowi fizycznemu i psychicznemu dziecka, działa profilaktycznie na powstawanie wad postawy, których nie mają gdzie skorygować.
Ćwiczenia poranne opierają się na:
- zabawach lub ćwiczeniach orientacyjno – porządkowych o charakterze ożywiającym
- ćwiczeniach uruchamiających duże grupy mięśniowe
- ćwiczeniach zawierających skłony boczne tułowia lub skręty
- ćwiczeniach i zabawach z elementami równowagi
- zabawach bieżnych, skocznych
- oraz ćwiczeniach uspokajających.
Czas trwania ćwiczeń porannych jest krótki(5-8minut). Podczas tego typu zajęć dzieci nie przebierają się w strój gimnastyczny. Najczęściej odbywa się w sali przedszkolnej bądź na sali gimnastycznej; jeżeli istnieje taka możliwość, zajęcia te można przeprowadzić na świeżym powietrzu np. na tarasie przedszkolnym. Dla dzieci młodszych dobieramy głównie zabawy o dużym natężeniu ruchu, dla starszych w większym wymiarze wykorzystujemy ćwiczenia (zadania ruchowe) o charakterze kształtującym bądź rozwijającym cechy motoryczne.
Podczas ćwiczeń porannych nie wykorzystujemy przyborów gimnastycznych. Formułowane objaśnienia nauczyciela należy tak precyzować, aby były krótkie, zwięzłe i zrozumiałe dla dzieci. Ćwiczenia należy prowadzić żywo, wesoło, interesująco, często zmieniać metodę i sposób prowadzenia zajęcia.
BIBLIOGRAFIA
Wlaźnik Kazimiera, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Warszawa 1980
Owczarek Sławomir, Gimnastyka Przedszkolaka, Warszawa 2001