V 2021 Ćwiczenia poranne w przedszkolu

Renata Pietras-Pacynko

Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego

Aktywność ruchowa dziecka jest jedną z naturalnych potrzeb rozwojowych. Szczególnie dużo poświęca się jej uwagi z perspektywy wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego. Niektórzy badacze nazywają ten okres znaczącym wiekiem motoryczności dla dalszego rozwoju dzieci. Zaniedbania rozwoju motorycznego przedszkolaka mają wpływ na dalszy jego rozwój psychofizyczny. Okres przedszkolny i wczesne lata szkolne odzwierciedlają utrwalone w różnym stopniu nieprawidłowości rozwojowe w zakresie budowy, postawy ciała, zaniedbań psychomotorycznych.

Okres przedszkolny jest bardzo ważny dla kształtowania potrzeb ruchowych dziecka. Dziecko nabywa pewnych umiejętności, które potem kształtuje w dalszym życiu. W tym czasie aktywność ruchowa wpływa w dużym stopniu na wzmocnienie odporności organizmu, również przed szkodliwym wpływem czynników środowiskowych. Należy pamiętać, żeby dbać o prawidłowy rozwój fizyczny dziecka i o zapewnienie mu odpowiedniej ilości wszechstronnego ruchu. 

Według Kazimiery Wlaźnik, aktywność ruchowa spełnia następujące funkcje:

-  stymulacyjną – ruch pobudza rozwój organizmu. Dzięki niemu poprawia się motoryka dziecka i sprawność fizyczna:

  • mięśnie wykonujące pracę zwiększają swój przekrój, objętość, siłę, wzmacnianie i wzrost elastyczności i wytrzymałości ścięgien oraz więzadeł,
  • ruch sprzyja mineralizacji kości,
  • wysiłek fizyczny mobilizuje układ krążeniowo- naczyniowy, powoduje wzmożoną akcję serca, które wzmacnia się; wysiłkowi fizycznemu towarzyszą skurcze mięśni, które ułatwiają krążenie krwi w organizmie,
  • ruch uaktywnia układ oddechowy,
  • ćwiczenia fizyczne przyczyniają się bezpośrednio do podwyższenia sprawności żołądka i jelit, a pośrednio wpływają na wydolność wątroby i nerek,
  • aktywność fizyczna pobudza dojrzewanie układu nerwowego; szybciej dojrzewają ośrodki mózgu zawiadujące ruchami (przyspiesza to rozwój motoryczności),
  • dzięki ruchowi dziecko poznaje otaczający je świat, wzbogaca swoje doświadczenia, kształtuje pamięć i uwagę,
  • ruch rozwija samodzielność dziecka,
  • zabawy i ćwiczenia w grupie uczą zachowań prospołecznych; dziecko podporządkowuje się obowiązującym normom i zasadom,
  • aktywność fizyczna wpływa na rozwój charakteru i osobowości

- adaptacyjną

  • aktywność ruchowa rozwija zdolność przystosowania organizmu dziecka do zmieniających się warunków życia: klimatu, temperatury, ciśnienia, warunków atmosferycznych, trudności dnia codziennego, itp.
  • przez ruch i ćwiczenia fizyczne można hartować organizm, czyli doprowadzać do podwyższania granicy tolerancji na bodźce czy czynniki ze strony środowiska, oraz kształtować odporność na czynniki psychiczne (np. stres) i społeczne. 

- kompensacyjną – inaczej wyrównawczą: aktywność fizyczna ma przywrócić niezbędną dla prawidłowego rozwoju organizmu dziecka równowagę czynników korzystnych i szkodliwych. 

- korekcyjną – działania korekcyjne, przy użyciu odpowiednio dobranej i sterowanej aktywności fizycznej, podejmowane są w tych przypadkach, gdy powstałe odchylenia rozwojowe można zlikwidować lub złagodzić przy użyciu ćwiczeń korekcyjnych. Funkcja korekcyjna jest funkcją terapeutyczną i leczniczą.  

Realizując treści z wychowania przedszkolnego każdy nauczyciel zdaje sobie sprawę z ważności krótkotrwałych, codziennych ćwiczeniach i zabaw ruchowych. Ćwiczenia poranne – jak sama nazwa mówi, występują na początku każdego dnia. Służą one uporządkowaniu grupy, wprowadzeniu miłego nastroju oraz rozruszaniu, pobudzeniu organizmu do intensywniejszego funkcjonowania.

Dobrze zorganizowane ćwiczenia poranne rozwijają w dzieciach wiele cech wysokiej wartości: pomysłowość, odwagę, śmiałość, wytrwałość, świadomą dyscyplinę zespołową. Sukcesywne stosowanie ćwiczeń porannych sprzyja ogólnemu rozwojowi fizycznemu i psychicznemu dziecka, działa profilaktycznie na powstawanie wad postawy, których nie mają gdzie skorygować.

Ćwiczenia poranne opierają się na:

- zabawach lub ćwiczeniach orientacyjno – porządkowych o charakterze ożywiającym

- ćwiczeniach uruchamiających duże grupy mięśniowe

- ćwiczeniach zawierających skłony boczne tułowia lub skręty

- ćwiczeniach i zabawach z elementami równowagi

- zabawach bieżnych, skocznych

- oraz ćwiczeniach uspokajających.

Czas trwania ćwiczeń porannych jest krótki(5-8minut). Podczas tego typu zajęć dzieci nie przebierają się w strój gimnastyczny. Najczęściej odbywa się w sali przedszkolnej bądź na sali gimnastycznej; jeżeli istnieje taka możliwość, zajęcia te można przeprowadzić na świeżym powietrzu np. na tarasie przedszkolnym. Dla dzieci młodszych dobieramy głównie zabawy o dużym natężeniu ruchu, dla starszych w większym wymiarze wykorzystujemy ćwiczenia (zadania ruchowe) o charakterze kształtującym bądź rozwijającym cechy motoryczne.

Podczas ćwiczeń porannych nie wykorzystujemy przyborów gimnastycznych. Formułowane objaśnienia nauczyciela należy tak precyzować, aby były krótkie, zwięzłe i zrozumiałe dla dzieci. Ćwiczenia należy prowadzić żywo, wesoło, interesująco, często zmieniać metodę i sposób prowadzenia zajęcia.

BIBLIOGRAFIA

Wlaźnik Kazimiera, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Warszawa 1980

Owczarek Sławomir, Gimnastyka Przedszkolaka, Warszawa 2001