Renata Pietras-Pacynko
Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego
Metody ewaluacyjne – grupowe
Interaktywne metody grupowe służą do przeprowadzenia ewaluacji konkretnych zajęć lub sprawdzenia, jakie są odczucia lub poglądy grupy. Naturalnie możemy tego dokonać w sposób nieformalny poprzez obserwowanie grupy podczas zajęć i zadawanie pytań. Nasze obserwacje byłyby cenne, lecz obarczone błędem subiektywizmu grupy albo obserwatorów. Indywidualne i interpersonalne metody ewaluacji, takie jak kwestionariusze czy wywiady, pochłaniają zwykle dużo czasu. Zatem lepszą opcję mogą stanowić krótsze, interaktywne metody grupowe, które oprócz ustnych i pisemnych wypowiedzi zawierają również inne elementy. Te metody ukazują poglądy i odczucia grupy oraz pozwalają uczestnikom zastanowić się nad tym, jak inni odbierają dane zajęcia.
Grupowe metody ewaluacyjne mają również dodatkowy wymiar. Jako że w edukacji sama grupa jest źródłem uczenia się, grupowe metody ewaluacji mogą przede wszystkim zajmować się grupowym wymiarem procesu uczenia się, np. życiem w grupie, atmosferą grupy, czy współpracą pomiędzy uczestnikami.
Sortowanie
Pojedyncze osoby lub grupy otrzymują zbiór kart, na których wypisane są jakieś stwierdzenia. Karty należy posegregować według określonych kryteriów. Rezultaty sortowania ułatwiają decyzję, co zrobić w dalszym procesie doskonalenia.
Przykład:
Nauczyciele chcą się dowiedzieć jakie postawy uczniowie żywią wobec szkoły, uczenia się, kontaktów z innymi. Na każdej karcie rysują lub opisują wyimaginowane sytuacje, np.: „Próbowali uciec, tak żeby nikt się nie zorientował, że zabrali torebkę”, „Kiedy zobaczyła, że się biją, uciekła”. Każdy uczeń otrzymuje zestaw takich kart i ma posortować je na cztery kategorie:
Uczniowie wkładają karty do odpowiednio oznakowanych pudełek lub na oznaczonych miejscach. Rezultaty dają materiał do analizy, czym kierowali się w swoich wyborach.
Ustalanie priorytetów
To odmiana metody „sortowanie”. Badani otrzymują karty z wypisanymi stwierdzeniami i mają nadać im kolejność – ustalić priorytety. Każdy ma prawo uzasadnić kolejność, jaką zaproponował, proces decyzyjny opiera się w znacznej mierze na dyskusji. Można układać zwykłą kolejność lub ranking trójkątny czy diamentowy. Układ kart wygląda wtedy następująco:
Informacja dla przybysza
Każdy uczeń otrzymuje kartkę lub kilka kartek.
Zadanie dla uczniów brzmi: „Wyobraźcie sobie, że za chwilę do waszej klasy wejdzie nowy uczeń i siądzie z wami. Każdy z was ma możliwość przekazanie jednej lub kilku anonimowych informacji czy wskazówek, które są dokończeniem zdania: „U nas w klasie najważniejszą sprawą jest….”
Następnie możliwe są dwa warianty:
Pierwszy – dzielimy klasę na grupy, każda grupa losowo otrzymuje część kartek i polecenie: „Wejdźcie teraz w rolę nowego ucznia. Co byście pomyśleli o klasie po przeczytaniu tych karteczek? Zapiszcie swoją opinie na plakacie.”
Każda grupa przedstawia swoje wrażenie, następnie dokonuje się oceny wyników:
Drugi – wszystkie kartki zostają umieszczone na tablicy. Uczniowie wspólnie porządkują je według zaprojektowanych kryteriów.
Wędrujący pamiętnik
Każdy uczeń (nauczyciel) otrzymuje kartkę z informacją: „Będziemy wspólnie pisać pamiętnik”. Co 10-15 minut przerwiemy lekcję (spotkanie rady pedagogicznej lub inne). Wtedy każdy odpowie na dwa pytania:
1) Co było dla mnie ważne w ciągu ostatnich 10-15 minut?
2) Co zrobisz w ciągu najbliższych 10-15 minut?
Po 10-15 minutach prowadzący przerywa spotkanie, uczestnicy zapisują odpowiedzi na kartce i przekazują ją sąsiadowi po prawej stronie.
Po następnych 10-15 minutach odpowiedzi są zapisywane na kartkach od sąsiada i przekazywane dalej.
Na zakończenie wszystkie kartki z pamiętnika są wieszane na tablicy. Wszyscy analizują zapisy i zastanawiają się nad wnioskami do dalszej pracy.
Ruchoma tarcza
Zadaniem uczniów jest przemieszczanie się po sali w zależności od ich stosunku do twierdzeń dotyczących programu lub zajęć, które są akurat ewaluowane. Na środku pomieszczenia umieszczamy przedmiot (np. krzesło, papier, roślinę w doniczce). Przedmiot ten reprezentuje środek tarczy. Prowadzący czyta na głos stwierdzenia na temat danych zajęć, a uczestnicy wybierają miejsce w sali w zależności od tego, jak bardzo się zgadzają z danym stwierdzeniem. Im bardziej uczestnik się zgadza, tym bliżej przysuwa się do przedmiotu na środku sali. Po zajęciu wszystkich miejsc, uczniowie powinni wyjaśnić, dlaczego akurat takie miejsca zajęli. Pod koniec ćwiczenia uczestnicy mogą zostać poproszeni o sformułowanie własnych twierdzeń na temat zajęć.
Krąży słoik
Aby sprawdzić w jakim stopniu dzieci przyswoiły wiadomości i nabyły umiejętności, piszemy na małych kartkach pytania dotyczące minionych zajęć. Włączamy skoczna muzykę. Dzieci, siedząc w kręgu, podają sobie w rytm muzyki koszyczek z pytaniami, do momentu aż muzyka ucichnie. Dziecko, które zostaje z koszykiem, losuje pytanie, czyta je (lub czyta nauczyciel) i odpowiada. W przypadku gdy nie zna odpowiedzi – pomagają inne dzieci.
Pytanie za pytanie
Dzieci podzielone na dwie grupy siedzą naprzeciwko siebie. Na środku między grupami stoi taca z kartkami, na których są umieszczone pytania dotyczące tematu zajęć. Dzieci na zmianę losują pytanie dla przeciwników. Wygrywa grupa, która odpowie poprawnie na najwięcej pytań.
Zdania prawdziwe i fałszywe
Dzieci losują z koszyka kartki, nauczyciel odczytuje zdania na temat zajęć. Zadaniem dzieci jest odpowiedzieć, czy dane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe.
Artykuł powstał w oparciu o materiały zamieszczone na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji: ore.edu.pl
