III 2023 Przygotowanie dziecka do pisania - motoryka mała

Renata Pietras-Pacynko

Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego

MOTORYKA MAŁA

1. Lepienie - posiada duże znaczenie dla sprawności manualnej, siły działania mięśni całej dłoni, a także palców. Ugniatanie i ściskanie plasteliny (modeliny) angażuje wszystkie mięśnie i stawy śródręcza oraz staw nadgarstka.

Stosujemy ćwiczenia typu:

  • ugniatanie plasteliny i zapełnianie nią powierzchni koła, kwadratu, trójkąta
  • wałkowanie cienkich wałeczków plasteliny i obwodzenie nimi figur geometrycznych, liści, liter,
  • układanie z wałeczków plasteliny kwiatów, ptaków, elementów literopodobnych, sylab, figur,
  • nakładanie plasteliny na wzór postaci ludzkiej (głowa, tułów ,szyja, ręce, nogi),
  • lepienie zwierząt (psa, kota) ze szczególnym uwzględnieniem części ich ciała,
  • zalepianie całej powierzchni - tworzenie tła do nalepiania kwiatów, postaci ludzkiej,
  • lepienie postaci ludzkiej,
  • rozmazywanie, układanie wałeczkami lub kuleczkami jako zapełnianie,
  • ozdabianie tekturowych talerzyków elementami z plasteliny,
  • układanie z plasteliny większych całości na płaszczyźnie.

2. Malowanie - wyzwala ruchy płynne, powolne, szersze i swobodniejsze, daje efekt natychmiastowy, nic wymaga napięcia mięśni ani nacisku, tak jak ma to miejsce podczas rysowania kredką, flamastrem czy ołówkiem. Stwarza ono możliwość zapełnienia arkusza szybko i bez wysiłku:

  • malowanie palcem,
  • malowanie pędzlem (pionowe - od strony lewej do prawej, z góry do dołu):
    - zamalowywanie całej powierzchni,
    - jezdnia wąska, szeroka (linie równolegle),
    - zamalowywanie pól różnymi kolorami,
    - linie falujące (pionowe, poziome - fale na morzu),
    - linie spiralne (np. dom ślimaka),
    - linie łamane (np. wzór na serwetkę, sukienkę),
  • malowanie gałgankiem, watą, gąbką, futerkiem ma na celu usprawnianie nadgarstka i palców:
    - duże i małe kałuże,
    - kwitnący sad,
    - zamazywanie dużych wzorów figur i kół, kwadratów, prostokątów itp.
  • malowanie flamastrem:
    - zamalowywanie miejsc oznaczonych kropkami,
    - domalowywanie brakujących elementów,
    - zamalowywanie np. co piątego elementu w danym kolorze,
    - uzupełnianie brakujących elementów na obrazkach,
  • malowanie patykiem (podobnie jak wyżej).

3. Rysowanie - kształci koordynację ruchów począwszy od dużych rozmachowych aż do pociągnięć precyzyjnych kresek o zmiennym kierunku. Rysowanie w szczególny sposób rozwija spostrzeganie i myślenie dzieci, ponieważ samo narzędzie skłania do analizowania ruchem wyobrażeń rzeczywistości, którą dziecko próbuje przedstawić:

  • rysunki symboliczne, np. umawiamy się, co jest chłopcem; a co dziewczynką,
  • rysowanie patykiem, np. na mokrej powierzchni prostych rysunków kompozycyjnych (domek, słoneczko),
  • kalkowanie przez kalkę techniczną i czarną,
  • rysowanie świeczką, węglem, tuszem,
  • obrysowywanie np. swojej dłoni, leżącego kolegi,
  • odwzorowywanie,
  • rysowanie twórcze,

4. Wydzieranie - stwarza warunki do motorycznego ćwiczenia rąk, a przede wszystkim mięśni palców, kształtuje koordynację pal¬ców. Trening w wydzieraniu doprowadza do dużej wrażliwości czuciowej opuszków palców. Jest to rozwijanie koordynacji ruchu rąk i wzroku. Do ćwiczeń tych używa się różnych gatunków papieru.

5. Wycinanie

  • wycinanie po linii prostej, falistej, łamanej, narysowanej,
  • wycinanie figur geometrycznych, postaci, ślimaków,
  • cięcie obrazu na części i ich składanie,
  • wycinanie elementów z obrazka,
  • wykorzystanie wyciętych elementów w teatrzyku cieni, inscenizacji, improwizacji, wycinanie pasków.

6. Stemplowanie - stwarza możliwości operowania dłonią i dostosowanie napięcia mięśni do projektowanego efektu. Przy odbijaniu stempla dziecko ma możliwość kontrolowania swoich ruchów, doskonalenia ich, eliminowania zbędnych ruchów i hamowania ruchowych impulsów:

  • stemple z ziemniaka, marchewki, ciasta,
  • stemplowanie pojedynczych elementów w określonym rytmie.

7. Wyszywanie, szycie jest czynnością wymagającą ukształtowanej koordynacji ruchów, umiejętności hamowania impulsów. Wyszywanie umożliwia współpracę drobnych grup mięśni i kontroli wzrokowej własnych ruchów oraz koncentracji uwagi. Dla usprawnienia czubków palców i ruchu pętelkowego dobrym ćwiczeniem jest nawlekanie koralików, rurek, owoców jarzębiny itp.:

  • ściegi, krzyżyki,
  • przewlekanie bez igły przez dziurki w papierze, np, ozdabianie płaszczyka, przyszywanie guzików. Ćwiczenie najpierw prowadzić na papierze.

8. Układanie

  • z klocków,
  • z patyczków, żołędzi, kasztanów,
  • z tasiemki, np. węzła,
  • z ryżu, pestek śliwek itd.

Prezentacja multimedialna