II 2022 Warsztat młodego nauczyciela - zajęcia muzyczne.

Renata Pietras-Pacynko

Doradca metodyczny wychowania przedszkolnego

Planowanie zajęć muzycznych

• W jednym zajęciu powinny być wprowadzone, co najmniej trzy formy tego zajęcia.
• Powinny się przewijać, co najmniej dwie piosenki, z tego najwyżej jedna nowa.
• W każdym zajęciu dzieci powinny mieć okazję do śpiewania.
• Zajęcia ruchowe należy przeplatać z zajęciami w pozycji siedzącej.
• Dzieci nie powinny śpiewać podczas intensywnego ruchu oraz bezpośrednio po nim.
• Podczas każdego zajęcia należy dać dzieciom okazję do swobodnego ruchu.
• Nie powinno się narzucać dzieciom rygorystycznie ciągle jednakowych ustawień.
• Stosować różne pomoce urozmaicające przebieg zajęcia.
• Na każdym zajęciu nawet powtórzeniowym powinien pojawić się jakiś element nowy i atrakcyjny dla dzieci.

PLANOWANIE ZAJĘCIA:

- Ustalenie tematu zajęcia.

- Wyszukanie piosenek odpowiednich do rozwinięcia ustalonego tematu.

- Przeanalizowanie sposobu wykorzystania wybranych piosenek i określenie:

* która będzie piosenką przeznaczona do  słuchania,

* która zostanie zaplanowana do nauki,

* która nadaje się do zabawy inscenizowanej,  rytmicznej lub tanecznej,

* przy której piosence można zastosować
  grę na instrumentach perkusyjnych.

Wychowanie muzyczne powinno opierać się na następujących formach aktywności dzieci:

1. Śpiew i mowa.

2. Ruch przy muzyce.

3. Gra na instrumentach, aktywne słuchanie muzyki.

Ad. 1

Na prostym materiale śpiewanej piosenki dziecko jest w stanie zaobserwować: rytm, metrum, tempo, dynamikę, budowę – części i powtórzenia, nastrój – wszystko to, co w przyszłości będzie podstawą świadomej percepcji utworu muzycznego.

Teksty piosenek:

• poszerzają wiadomości o świecie i otoczeniu,
• wzbogacają doświadczenie,
• rozwijają słownictwo dziecka,
• kształtują uczucia.

Zespołowy śpiew:

• dyscyplinuje,
• wzmacnia więź z grupą,
• uaktywnia dzieci nieśmiałe, zalęknione, zahamowane, które poprzez zespołowy śpiew nawiązują kontakt z rówieśnikami.

Śpiew wpływa pozytywnie na fizyczny rozwój dziecka:

• wzmacnia aparat głosowy,
• rozwija klatkę piersiową,
• dotlenia organizm, wyzwalając naturalną potrzebę ekspresji,
• wpływa dodatnio na system nerwowy.

Operując własnym głosem nauczycielka powinna wystrzegać się popełniania błędów wymowy gdyż podstawową metodą nauki jest naśladowanie dobrego wzoru!

Zasady higieny głosu dziecka:

• prowadzić zajęcia w czystych, dobrze przewietrzonych pomieszczeniach,
• zezwalać na śpiew tylko z umiarkowaną siłą głosu (szczególnie niebezpieczne jest nadwyrężanie zbyt głośnym śpiewem),
• utrzymywać śpiew w skali dostosowanej do możliwości dziecka,
• unikać śpiewu na dworze przy wietrznej lub mroźnej pogodzie oraz podczas intensywnego ruchu,
• unikać śpiewu przy długo trwającej jednakowej postawie ciała /dłuższe siedzenie, stanie/.

W pracy nad głosem dziecka należy wyróżnić trzy zasadnicze rodzaje ćwiczeń prowadzonych w przedszkolu w formie zabawy:

• ćwiczenia prawidłowej postawy i oddechu,
• ćwiczenia artykulacji i dykcji,
• ćwiczenia intonacji.

Ad. 2

W działaniu nauczycielki z dzieckiem przedszkolnym zaznaczają się dwa podstawowe kierunki:

- Rozwijanie całkowicie swobodnej wypowiedzi ruchowej dziecka inspirowanej piosenką, bajką, opowiadaniem, nastrojowym akompaniamentem.

- Systematyczne, przemyślane działanie prowadzące do podporządkowania ruchów rytmowi muzyki.

Ruch przy muzyce (zabawy):

Zabawy ruchowe ze śpiewem:

- zabawy ilustracyjne i inscenizowane – przedstawienie treści piosenki prostymi elementami ruchu z podziałem na role

- zabawy rytmiczne – odtwarzanie rytmu śpiewanej piosenki za pomocą prostych elementów ruchu, podskoków, klaskania, tupania, skłonów

- zabawy taneczne – stosowanie kroków tanecznych z jednoczesnym śpiewaniem

Zabawy ruchowe przy akompaniamencie instrumentu:

- zabawy z zakresu techniki ruchu – porządkowe, w przestrzeni, naprężające i rozluźniające, wzmacniające różne grupy mięśni

- zabawy uwrażliwiające na różne elementy muzyki - zakładają reakcję ruchową dzieci na elementy muzyki występujące w akompaniamencie – reakcja na:

• tempo i jego zmiany
• czas wybrzmiewania dźwięków i trwanie pauzy
• rytm,
• dynamikę,
• wysokość dźwięków.

- opowieści ruchowe – to zabawy wysnute z treści piosenek bajek lub wierszy. Nauczycielka poprzedza zabawę krótkim opisem wydarzenia czy sytuacji wprowadzając przy tym określone role indywidualne lub zbiorowe. Dzieci przejmują role ilustrując je ruchem przy odpowiednim akompaniamencie.

- taniec – jest to forma ruchu atrakcyjna i lubiana przez dzieci, wymagająca wyrobienia takich dyspozycji jak pamięć, orientacja, wrażliwość słuchowa, uwaga, a także opanowania podstawowych kroków tanecznych. Program umuzykalnienia w przedszkolu przewiduje naukę łatwych tańców regionalnych, narodowych i z innych krajów.

Ad. 3

Gra na instrumentach wpływa na koncentrację uwagi i zdyscyplinowanie, jest też doskonałym środkiem rozwijania sprawności manualnych dziecka.

Ważne!

Naukę gry rozpoczynamy od:

- grzechotki lub kołatki (ruch ręki przypomina klaskanie)

- następne będą instrumenty perkusyjne uderzane palcami prawej dłoni (bębenek, tamburyn)

- po nich instrumenty o stosunkowo dużej powierzchni uderzanej pałeczką (bębenek, pojedynczy talerz)

- dalej trójkąt i talerze podwójne

- wreszcie instrumenty wymagające umiejętności  trafienia pałeczką w określone płytki a więc dzwonki.

Ćwiczenia słuchowe – przykłady:

- określanie słuchowe kierunku dźwięku zagranego na jednym z dwóch bębenków umieszczonych w różnych kątach sali,

- określenie odległości dźwięku (bliżej, dalej); dzieci odwrócone plecami, skupione w kącie sali,– dwoje dzieci ustawionych w różnej odległości od grupy na znak nauczycielki upuszczają kolejno na podłogę jednakowe woreczki, piłki, klocki itp.

- podawanie liczby dźwięków wydobywanych na wybranym instrumencie lub uzyskanych w inny sposób (w starszych grupach do 10 dźwięków),

- określenie gęstości dźwięków pochodzących z takich samych instrumentów o różnej liczbie (np. z 1 lub 2 trójkątów).

Utwory muzyczne przeznaczone wyłącznie do słuchania docierają do dzieci poprzez:

• muzykę żywą – piosenki i miniatury instrumentalne w wykonaniu nauczycielki lub artystów na koncertach przedszkolnych,
• muzykę mechaniczną (płyty, nagrania taśmowe, umuzykalniające audycje radiowe i telewizyjne).