I 2023 Rozwijanie kompetencji językowych dzieci
Małgorzata Pietruk
doradca metodyczny wychowania przedszkolnego
malgorzatapietruk@cen.edu.pl
Rozwijanie kompetencji językowych dzieci
Kształtowanie kompetencji językowych u dzieci jest procesem długotrwałym. Postawa dorosłych ma ogromne znaczenie podczas rozwijania umiejętności językowych dzieci. Zadaniem dorosłych jest stymulowanie dzieci w procesach poznawczych dotyczących komunikacji językowej.
Przykłady zabaw rozwijających kompetencje językowe:
- Inscenizacja bajki. Dzieci w grupach przedstawiają scenkę za znanej baśni z samodzielnie przygotowanymi rekwizytami.
- Pantomima. Uczestnicy przedstawiają, bez przygotowania, pantomimicznie scenkę z wysłuchanego fragmentu bajki.
- Zabawa słowem i gestem. Dzieci prezentują fragment bajki z życia głównego bohatera, z tekstem własnym, bez wcześniejszej nauki na pamięć.
- Rysunkowe improwizacje. Uczestnicy wykonują wspólny rysunek obrazujący fragment wysłuchanej bajki. Następnie przedstawiają treść pracy - pantomimicznie.
- Buźki. Nauczyciel rozdaje dzieciom obrazki z buźkami- słoneczkami, przedstawiającymi różne emocje. Nikt nie ujawnia swojego obrazka. Zadanie polega na mimicznym przedstawieniu danej emocji. Grupa zgaduje i podaje nazwę buźki.
- Dyrygent. Chętne dziecko wychodzi z sali. Pozostali wybierają osobę - „dyrygenta”, który wykonuje różne ruchy, naśladowane później przez całą grupę. W trakcie zabawy wraca do sali wyproszony wcześniej uczestnik zabawy. Próbuje odgadnąć, kto jest „dyrygentem”.
- Prezentacja reklamy. Osoba prowadząca zajęcia rozdaje dzieciom rekwizyty, np. żel do mycia, piłkę, czasopismo dla dzieci. Dziecko opowiada o produkcie, jednocześnie go reklamując.
- Dokończ zdanie. Nauczyciel zaczyna zdanie, dzieci kończą: Ta bajka jest....
- Kostium Czerwonego Kapturka. Chętne dziecko zostaje przebrane w kostium bohaterki bajki. Pozostali uczestnicy są dziennikarzami, z których każdy zadaje jedno pytanie .
- Układanie bajki. Uczestnicy tworzą wspólną bajkę. Zabawę zaczyna nauczyciel. Dzieci dopowiadają kolejne fragmenty, np. siedząc w kręgu. · Słuchamy i rysujemy. Dzieci rysują przy muzyce fragment wcześniej wysłuchanej bajki.
- Jaka to bajka? Uczestnicy zabawy słuchają muzyki relaksacyjnej i zastanawiają się, do której znanej bajki właśnie ta muzyka byłaby odpowiednia.
- Kto to? Przedszkolaki lepią z plasteliny bohatera ulubionej bajki, nie informując o tym. Następnie dzieci ustawiają swoje dzieła oraz starają się rozpoznać inne postacie bajkowe.
- Taniec z bajką. Dzieci słuchają bajki. Następnie poruszają się swobodnie przy muzyce, tworząc dowolne improwizacje ruchowe do bajki.
- „Czerwony Kapturek”. Zadaniem dzieci jest przekonanie Czerwonego Kapturka, aby zrezygnował z rozmowy z nieznajomym spotkanym po drodze.
- „Kopciuszek”. Uczestnicy zabawy starają się przekonać złą macochę, aby dobrze traktowała Kopciuszka.
- „Królowa Śniegu”. Dzieci ostrzegają Kaya przed niebezpiecznymi zabawami zimowymi.
- „Dziewczynka z zapałkami”. Jak możemy pomóc bohaterce bajki? W jaki sposób umilić Święta dzieciom, które są samotne?
- „Smok Wawelski”. Podaj inne sposoby pokonania smoka.
- Nagrywamy opowiadania. Dzieci nagrywają na magnetofon swoje opowiadania i bajki. Następnie, po odtworzeniu, zastanawiają się, jakimi odgłosami można jeszcze wzbogacić treść. Proponują np. muzykę, odgłosy ptaków, morza. Ponownie nagrywają całość i analizują z nauczycielem.
- W literkowie. Dzieci pracują w zespołach. Zadanie polega na wymyśleniu w bardzo krótkim czasie jak największej liczby słów zaczynających się na literę prezentowana przez nauczyciela.
- Sylaby i dźwięki. Uczestnicy zabawy wymawiają słowa sylabami, następnie: wyklaskują je, wystukują na bębenku lub stoliku, uderzają stopą o podłogę.
- Malowanie dźwięków. Dzieci słuchają odgłosów różnych instrumentów, których nie widzą. Następnie odgadują ich nazwy - wymawiając nazwę albo rysując instrument.
- Lepimy literki. Zajęcia artystyczne polegające na lepieniu liter z plasteliny, ciasta, gliny, modeliny.
- Wymyślamy nowy język. Uczestnicy zabawy wymyślają oraz rysują (w parach) uniwersalny język znaków obrazkowych, który byłby zrozumiały dla dzieci z różnych krajów.
- Zabawa w domino obrazkowe i wyrazowe.
- Zabawa w rozpoznawanie faktury. Chętne dziecko (z zasłoniętymi oczami) wyjmuje z torby ciepłe ubrania o różnej fakturze, np. szalik, czapkę, rękawiczki, getry, skarpety. Próbuje je rozpoznać poprzez dotyk i nazwać. Osoba prowadząca, w tym samym czasie, umieszcza odpowiednie napisy na tablicy.
- Zabawy z samogłoskami. Na tablicy znajdują się tabliczki z napisanymi imionami zaczynającymi się samogłoską. Dzieci grupują je na te, które zaczynają sia np. na „O”, „A”, „I”, „E”, „U”.
- Kolorowy słowniczek. Dzieci otrzymują zeszyty, w których rysują obrazki zaczynające się głoską, której graficzny obraz napisany jest na każdej stronie, np. „D” - rysunek: drzewo, dół, doniczka, długopis.
- Wyklaskujemy sylaby. Na tablicy znajdują się wyrazy 1 - 3 sylabowe. Osoba prowadząca wyklaskuje rytmicznie sylaby, a wychowankowie wskazują wyraz z odpowiednia liczbą sylab.
- Szukamy literek. Nauczyciel prezentuje dowolna literę, którą przedszkolaki zakreślają w gazecie (w wyznaczonym fragmencie).
- Rozpoznaj głoskę. Spośród obrazków znajdujących się na tablicy chętne dziecko wskazuje ten, w którym słychać głoskę wymawianą przez nauczyciela, np. „b” - obrazek bociana.
- Gra z piłką. Uczestnicy zabawy stoją w kręgu. Wychowawca podaje kolejno piłkę, wymawiając jednocześnie jakąś sylabę (do każdego inną). Dziecko łapie piłkę i odrzuca do nauczyciela - dodając sylabę tak, aby powstał wyraz.
- Historyjki obrazkowe. Dzieci otrzymują rysunki z historyjką obrazkową, którą uzupełniają brakującymi ilustracjami. Następnie nadają imiona bohaterom oraz opowiadają.
- Układamy zdania. Przedszkolaki układają zdania do obrazków przyczepionych na tablicy, np. do obrazka przedstawiającego domek dziecko układa zdanie: A ten domek ma czerwony dach (do zabawy można wykorzystać obraz z poprzedniego zdania).